TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

1. TUYÊN BỐ CHUNG VIỆT NAM- TRUNG QUỐC

Tóm tắt: Bài viết về những nội dung, thoả thuận đã đạt được giữa Việt Nam và Trung Quốc  nhân chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hoà nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình tới Việt Nam từ ngày 12 đến ngày 13 tháng 12 năm 2023. Cả hai nước Việt Nam – Trung Quốc tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam – Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược.

CHÍNH TRỊ - KINH TẾ - XÃ HỘI

2. ĐINH TẤN PHONG

Vai trò của Văn phòng Nghiên cứu Chính sách Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc trong việc hoạch định chính sách

Tóm tắt: Văn phòng Nghiên cứu Chính sách Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc là cơ quan nghiên cứu và tư vấn chính sách hàng đầu của BCH Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc; chịu trách nhiệm về các vấn đề tư tưởng, lý luận và chính sách lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc, được ví như một "siêu think tank", "bộ não" của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Những học thuyết, tư tưởng và đường lối lãnh đạo, phát triển đất nước của Đảng Cộng sản Trung Quốc có sự đóng góp rất lớn của cơ quan này. Do đó, việc nghiên cứu mô hình, chức năng và đặc biệt là vai trò của Văn phòng Nghiên cứu Chính sách Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc trong hoạch định chính sách ở Trung Quốc có ý nghĩa tham khảo cho việc hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động cho các tổ chức nghiên cứu, tư vấn chính sách của Đảng ở Việt Nam hiện nay.

3. NGUYỄN THỊ THANH LAM - ĐÀO PHI YẾN - NGUYỄN NGỌC CẨM TÚ

Bất bình đẳng thu nhập: Nghiên cứu trường hợp của Trung Quốc và bài học cho Việt Nam

Tóm tắt: Mục tiêu của nhóm tác giả là nghiên cứu những tác nhân ảnh hưởng tới bất bình đẳng thu nhập ở Trung Quốc. Những tác nhân này xuất hiện trong quá trình tăng trưởng kinh tế tại quốc gia này. Nhóm nghiên cứu đánh giá lại kết quả, đồng thời phân tích thêm các nguyên nhân mới mà nhóm nghi ngờ có thể dẫn tới vấn đề này, bao gồm 3 yếu tố: thất nghiệp, tỷ lệ nhập học đại học và tuổi thọ trung bình của người dân Trung Quốc.

Nhóm thu thập và phân tích dữ liệu từ năm 1990 đến 2022, kể từ khi Trung Quốc tiến hành công nghiệp hóa. Kết quả nghiên cứu cho thấy các hệ quả của tăng trưởng kinh tế như tuổi thọ trung bình, tỷ lệ nhập học đại học và tỷ lệ thất nghiệp có tác động đáng kể lên bất bình đẳng thu nhập ở đất nước tỷ dân này. Từ đó, nhóm tác giả rút ra một số bài học kinh nghiệm dành cho Việt Nam.

QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI

4. NGUYỄN HUY QUÝ

Cuộc gặp trực tiếp thượng đỉnh Trung - Mỹ tại San Francisco (15/11/2023)

Tóm tắt: Cuộc gặp trực tiếp thượng đỉnh Trung - Mỹ ngày 15/11/2023 tại San Francisco đã diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và quan hệ song phương Trung - Mỹ trong năm 2023 căng thẳng và phức tạp chưa từng có, lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ cần có sự điều chỉnh chính sách đối ngoại cần thiết phù hợp với tình hình mới. Những thỏa thuận đạt được trong cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại cuộc gặp này đã thể hiện sự điều chỉnh có ý nghĩa tích cực theo hướng hòa hoãn quan hệ Trung - Mỹ trong giai đoạn trước mắt, nhưng không tạo ra bước đột phá có tính chất cơ bản trong quá trình cạnh tranh chiến lược Trung - Mỹ về lâu dài.

5. NGUYỄN HỢP CHÂU - BÙI TUẤN QUANG

Trung - Nga: Mối quan hệ "cận liên minh"

Tóm tắt: Cuộc chiến Nga-Ukraine (từ năm 2022 đền nay) đã góp phần cho thấy xu hướng vận động của quan hệ quốc tế, đồng thời làm nổi bật tính toán của các bên. Tuy nhiên, đây không phải nhân tố có tính quyết định làm thay đổi bản chất cốt lỗi của mối quan hệ Trung - Nga. Dù đạt nhiều thành tựu quan trọng trong lĩnh vực ngoại giao và kinh tế, song quan hệ Trung - Nga vẫn tồn tại nhiều vấn đề. Nhìn chung, mối quan hệ ngoại giao này sẽ không dễ dàng và nhanh chóng bị phá bỏ tuy nhiên cũng khó có thể hình thành liên minh. Sự gắn kết chặt chẽ của hai bên hiện nay có thể được tính toán để nâng cấp quan hệ lên liên minh trong trường hợp Mỹ và phương Tây gây sức ép lớn cho cả hai. Trong tương lai gần, tình thế của Nga được dự báo là sẽ khó khăn với ít sự lựa chọn. Trong khi đó, Trung Quốc có thể được hưởng lợi trong trò chơi đa phương. Dự báo rằng quan hệ đối tác chiến lược Trung - Nga sẽ được bảo lưu và khó có khả năng nâng cấp quan hệ lên đồng minh.

LỊCH SỬ - VĂN HÓA

6. ĐỖ VĂN NAM - ĐẰNG THÀNH ĐẠT

Điều kiện hình thành và nội dung Lã thị hương ước tại Trung Quốc

Tóm tắt: Lã thị hương ước được lập lần đầu tại Lam Điền, Thiểm Tây bởi anh em nhà họ Lã gồm Lã Đại Trung, Lã Đại Phường, Lã Đại Quân và Lã Đại Lâm. Bản hương ước này được coi là hương ước thành văn sớm nhất trong lịch sử Trung Quốc, gồm 4 nội dung chính: "Đức nghiệp tương khuyến, quá thất tương quy, lễ tục tương giao, hoạn nạn tương tuất". Đức nghiệp tương khuyến đưa ra những quan niệm và tiêu chuẩn đạo đức đúng đắn cho dân thôn. Quá thất tương quy là giúp dân thôn nhận biết những gì là sai trái và cần phải điều chỉnh. Lễ tục tương giao có nghĩa là cùng trao đổi và tuân thủ những lễ tục trong cuộc sống. Hoạn nạn tương tuất đề cập đến việc cùng giúp đỡ nhau trong lúc khó khăn. Bài viết giới thiệu về Lam Điền Lã thị hương ước, cơ sở hình thành hương ước tại Trung Quốc và các tư tưởng chính trị trong bản hương ước đầu tiên này của Trung Quốc.

ĐÀI LOAN - HỒNG KÔNG - MA CAO

7. VŨ THÙY DƯƠNG

Một số chuyển động nổi bật gần đây trong quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan và xu hướng phát triển

Tóm tắt: Chính quyền Thái Anh Văn sắp mãn nhiệm tiếp tục không từ bỏ cách tiếp cận đối đầu, "tách Trung", trong khi, Bắc Kinh ngày càng thể hiện sự cứng rắn, quyết liệt, sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu hòn đảo không tuân thủ "lắn ranh đỏ" của Trung Quốc... Điều này đã đẩy quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan ngày càng gia tăng căng thẳng. Ở khía cạnh khác, năm 2024 hòn đảo này sẽ tiến hành bầu cử lãnh đạo mới, kết quả của cuộc bầu cử sẽ có ảnh hưởng không nhỏ đối với an ninh khu vực, tác động đến mối quan hệ xuyên eo biển, cũng như cạnh tranh Mỹ - Trung. Bài viết tập trung phân tích những chuyển động nổi bật gần đây trong quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan và dự báo xu hướng phát triển trong thời gian tới.

8. TỔNG MỤC LỤC TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU TRUNG QUỐC NĂM 2023