TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

 CHÍNH TRỊ - KINH TẾ - XÃ HỘI

1. NGUYỄN THỊ HẠ

Tình hình kinh tế Trung Quốc năm 2022 và triển vọng năm 2023

Tóm tắt: Năm 2022, trong bối cảnh kinh tế thế giới đầy biến động và khó khăn, bên cạnh áp lực từ chính sách Zero-Covid khắc nghiệt và sự sụt giảm của thị trường bất động sản ở trong nước, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đã giảm xuống mức 3% - mức thấp thứ hai trong vòng nửa thế kỷ (kể từ năm 1970). Để ứng phó với những thách thức và áp lực kinh tế nặng nề phải đối mặt, trong năm vừa qua, các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc đã liên tục đưa ra nhiều biện pháp và gói chính sách khác nhau để giữ cho nền kinh tế hoạt động ổn định, đồng thời trở lại quỹ đạo phát triển theo các mục tiêu đề ra. Mặc dù vậy, triển vọng tăng trưởng của nước này trong năm 2023 vẫn còn kém sáng. Bài viết phân tích, đánh giá tình hình kinh tế Trung Quốc năm 2022, một số điều chỉnh chính sách kinh tế lớn trong năm và dự đoán triển vọng kinh tế của nước này trong năm 2023.

QUAN HỆ ĐỐI NGOẠI

2. NGUYỄN VĂN LỊCH – NGUYỄN THỊ QUỲNH ANH

Quan hệ thương mại, đầu tư Trung Quốc – EU trong năm 2022

Tóm tắt: Năm 2022, quan hệ giữa Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU) vẫn căng thẳng do những khúc mắc từ những năm trước chưa được tháo gỡ. Thêm vào đó, tình hình quốc tế, đặc biệt là xung đột Nga - Ukraine đã ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ kinh tế hai bên. Mặt khác, việc Tập Cận Bình được bầu lại làm Tổng Bí thư cũng ảnh hưởng đến quan hệ hai bên. Đồng thời, chính sách Zero-Covid đã khiến Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư EU. Tuy nhiên, quan hệ thương mại đã có dấu hiệu khởi sắc khi EU tiếp tục là đối tác hàng đầu của của Trung Quốc. Dự đoán là quan hệ kinh tế hai bên trong năm 2023 vẫn ổn định, mặc dù tác động của các vấn đề chính trị, quân sự,... cũng sẽ ảnh hưởng phần nào đến quan hệ này.

3. NGUYỄN THUÝ HÀ VÀ CÁC CỘNG SỰ

Quan hệ Việt Nam – Trung Quốc năm 2022 và triển vọng năm 2023

Tóm tắt: Năm 2022, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc tiếp tục duy trì xu thế phát triển ổn định. Chuyến thăm Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đưa quan hệ hai nước bước vào giai đoạn mới. Tuy nhiên, hiệu quả trong hợp tác, giao lưu giữa hai nước còn hạn chế, vấn đề nhập siêu của Việt Nam chưa được giải quyết hiệu quả, đồng thời phát sinh thêm các vấn đề mới do phía Trung Quốc tăng cường kiểm soát chống dịch hay triển khai các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng hoặc các hoạt động của Trung Quốc trên Biển Đông. Bài viết khái quát những điểm nổi bật trong quan hệ Việt - Trung năm 2022, dự báo xu hướng hợp tác giữa Việt Nam và Trung Quốc trong thời gian tới.

LỊCH SỬ - VĂN HOÁ

4. PHẠM QUANG CHÍNH

Chính sách phát triển nhân lực khoa học công nghệ Trung Quốc

Tóm tắt: Nhân lực khoa học công nghệ (KHCN) là một trong những yếu tố quan trọng, mang tính quyết định đối với sự thành công của quá trình chuyển đổi số tại nhiều quốc gia. Sau gần nửa thế kỷ nỗ lực (1978- 2022), Trung Quốc hiện đứng đầu thế giới về số lượng nguồn nhân lực khoa học công nghệ. Tuy nhiên, Trung Quốc thiếu hụt nhân tài công nghệ, nghiên cứu cơ bản chất lượng cao. Bài viết phân tích thực trạng phát triển nhân lực khoa học công nghệ tại Trung Quốc và tìm hiểu những chính sách phát triển nhân lực KHCN của Trung Quốc. Từ đó, đưa ra một số nhận xét đánh giá.

DIỄN ĐÀN TRAO ĐỔI

5. NGUYỄN THỊ HẢI YẾN – BÙI THỊ THANH HƯƠNG

Mỹ - Trung Quốc và “cuộc chiến” cho vị thế dẫn đầu về khoa học công nghệ trong thế kỷ XXI

Tóm tắt: Bên cạnh sự canh tranh gay gắt về thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng đang cạnh tranh quyết liệt để giành vị thế dẫn đầu về khoa học công nghệ, bao gồm mạng viễn thông 5G, trí tuệ thông minh nhân tạo (AI) và một số lĩnh vực khoa học mũi nhọn khác. Có thể thấy trong lĩnh vực bán dẫn, mặc dù Mỹ sẽ vẫn là quốc gia dẫn đầu ngành công nghiệp then chốt này trong thời gian tới, nhưng Trung Quốc đã đạt được tiến bộ mạnh mẽ ở những lĩnh vực quan trọng nếu được duy trì, ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc có thể phát triển nhanh chóng trong vòng một thập kỷ tới. Tương tự như vậy, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) cũng cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của Trung Quốc. Đặc biệt, Trung Quốc lấn lượt hoàn toàn trong ứng dụng công nghệ 5G về cả số lượng người dùng, số trạm phát, thị phần cung cấp thiết bị lẫn các ứng dụng thực tiễn. Mỹ vẫn duy trì lợi thế cạnh tranh trong các phân khúc khác của cuộc đua 5G, đặc biệt là trong nghiên cứu phát triển, tiêu chuẩn và ứng dụng 5G. Các lĩnh vực khoa học như công nghệ lượng tử, năng lượng xanh cũng chứng kiến sự so kè quyết liệt giữa Trung Quốc và Mỹ. Cạnh tranh Mỹ - Trung về khoa học công nghệ sẽ mang lại cho các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam những cơ hội và thách thức.

DÀNH CHO NGHIÊN CỨU TRẺ

6. TRƯƠNG QUANG HOÀN

Hội Khmer – Việt Nam tại Campuchia: Hiện trạng và vai trò đối với đời sống Cộng đồng người Việt Nam tại Campuchia

Tóm tắt: Bằng phương pháp quan sát, phỏng vấn và khảo sát thực địa tại Campuchia về Hội Khmer-Việt Nam và vai trò của nó đối với đời sống của Cộng đồng người Việt Nam tại đây. Bài viết phân tích cơ cấu tổ chức, bộ máy và vai trò của Hội Khmer - Việt Nam tại Campuchia. Qua đó, làm rõ vai trò tích cực của Hội đối với đời sống của cộng đồng người Việt Nam tại Campuchia, đặc biệt là Hội đã đóng vai trò trung gian kết nối các ban ngành của trung ương và chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân từ phía Việt Nam và Campuchia để giúp đỡ hàng ngàn gia đình người Việt Nam tại Campuchia về lương thực, trang thiết bị y tế trong thời gian dịch Covid-19 giúp bà con giảm bớt khó khăn, ổn định cuộc sống.

THƯỞNG THỨC TRUNG QUỐC HỌC

7. Thần tài trong văn hoá truyền thống Trung Quốc

Tóm tắt: Thần Tài (財神) Th là một vị thần trong Đạo giáo Trung Quốc, với chức năng quản lý nguồn tài sản của thế gian. Trong lễ tục của người Hán và Thổ, ngày 22 tháng 7 âm lịch hàng năm được gọi là Tết Thần Tài. Dân chúng thường tế thần tài để mong tài vận của mình trong năm được hanh thông. Việc chọn ngày này làm Tết thần Tài vì đây là ngày Thái bạch Kim tinh (một nguyên mẫu thần Tài) thành đạo. Từ sự phổ biến của tín ngưỡng thần Tài trong văn hóa dân gian Trung Quốc có thể thấy, thần Tài không phải chỉ một vị thần. Tùy theo tập quán của địa phương mà người dân tự chọn những vị thần tài cho mình. Ban đầu là nhu cầu chống tai ương, bệnh dịch, ma quỷ nhiễu nhương, rồi dần được đại biểu cho các hình thái đạo đức xã hội, tôn giáo và cuối cùng là nhu cầu sinh tài phát lộc của giới thương nhân. Không ít vị thần tài xuất thân vốn là võ tướng, thậm chí những ma quỷ phản diện, nhưng khi xã hội chuyển hình thái thì các chiến binh tiêu biểu, có đạo đức đã được tôn sùng để đại biểu cho sự tín nghĩa trong hoạt động kinh doanh.