TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

NGUYỄN TĂNG NGHỊ, NGUYỄN QUỐC ANH

Cạnh tranh Mỹ - Trung Quốc trong lĩnh vực khoáng sản chủ chốt và tác động đến các quốc gia Đông Nam Á

Tóm tắt: Trong bối cảnh hiện nay, cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng gay gắt, trong đó khoáng sản chủ chốt (critical minerals) đóng vai trò then chốt vì là nguyên liệu đầu vào cho các ngành công nghiệp chiến lược. Hai nước đang nỗ lực kiểm soát chuỗi cung ứng các khoáng sản này, tạo nên thế đối đầu mới có tác động sâu rộng đến các quốc gia Đông Nam Á. Bài viết phân tích cơ hội và thách thức mà xu hướng này mang lại, nhấn mạnh cả khía cạnh hợp tác kinh tế lẫn nguy cơ thu hẹp không gian chiến lược và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường – xã hội khu vực.

ĐÀM HUY HOÀNG

Chính sách an ninh - quốc phòng của Philippines đối với Trung Quốc dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte

Tóm tắt: Từ khi lên nắm quyền (2016–2022), Tổng thống Rodrigo Duterte đã điều chỉnh chính sách đối ngoại của Philippines, đặc biệt trong quan hệ với Trung Quốc. Ông chủ trương “gác lại” tranh chấp Biển Đông để tập trung phát triển kinh tế trong nước và cải thiện quan hệ với Bắc Kinh. Tuy nhiên, ở giai đoạn cuối nhiệm kỳ, trước sự gia tăng hiện diện quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông, chính quyền Duterte đã có những điều chỉnh trong chính sách an ninh - quốc phòng. Bài viết phân tích tiến trình thay đổi chính sách này và đánh giá tác động của nó đối với quan hệ song phương Philippines – Trung Quốc.

TRỊNH HẢI TUYẾN

Hợp tác kinh tế Việt Nam - Singapore giai đoạn 2013 - 2023: Thực trạng và một số vấn đề đặt ra

Tóm tắt: Quan hệ kinh tế Việt Nam - Singapore có bước phát triển vượt bậc kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược năm 2013. Thông qua Hiệp định khung kết nối Việt Nam – Singapore (SVCFA) và các dự án Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP), hai nước đã mở rộng hợp tác thương mại và đầu tư trên nhiều lĩnh vực. Bài viết đánh giá thực trạng hợp tác trong giai đoạn 2013–2023, chỉ ra những thành tựu đạt được, cơ hội và thách thức trong quan hệ kinh tế song phương, đồng thời dự báo triển vọng hợp tác trong thời gian tới.

LỘC THỊ THUỶ

Vai trò của Philippines trong cạnh tranh Mỹ - Trung Quốc ở Đông Nam Á

Tóm tắt: Từ cuối thế kỷ XIX đến nay, Philippines luôn giữ vị trí chiến lược trong cạnh tranh giữa các cường quốc, từ Mỹ - Tây Ban Nha, Mỹ - Nhật Bản đến Mỹ - Trung Quốc hiện nay. Trong bối cảnh mới, khi Mỹ giảm hiện diện quân sự tại khu vực và Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng, Philippines trở thành “điểm tựa” chiến lược trong cạnh tranh quyền lực khu vực. Bài viết phân tích vị trí, vai trò của Philippines trong chiến lược của Mỹ và Trung Quốc, đồng thời đánh giá ảnh hưởng của sự cạnh tranh này đối với an ninh khu vực.

NGUYỄN THÀNH LUÂN

Hợp tác phòng chống buôn lậu ma túy xuyên biên giới giữa các quốc gia Đông Nam Á

Tóm tắt: Đông Nam Á là khu vực có vị trí địa lý chiến lược, nhưng cũng là “điểm nóng” về sản xuất và buôn bán ma túy xuyên biên giới. Dù ASEAN đã ban hành nhiều khung pháp lý và chương trình hợp tác, song mục tiêu “Cộng đồng ASEAN không ma túy” vẫn còn gặp nhiều thách thức. Bài viết phân tích tiến trình hợp tác của các quốc gia Đông Nam Á trong phòng chống ma túy, chỉ ra những hạn chế trong thực tiễn và đề xuất khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác khu vực.

LÊ HOÀNG ANH

Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và tác động đến một số nước ASEAN

Tóm tắt: Sau 10 năm đàm phán, Hiệp định RCEP chính thức có hiệu lực từ tháng 1/2022, trở thành hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới về quy mô dân số và GDP. Hiệp định được kỳ vọng thúc đẩy mạnh mẽ thương mại, đầu tư nội khối ASEAN và với các đối tác ngoài khu vực thông qua cắt giảm thuế quan, cải thiện quy tắc xuất xứ và đơn giản hóa thủ tục hải quan. Bài viết phân tích những tác động của RCEP đối với một số quốc gia ASEAN, nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN trong hợp tác khu vực và xu hướng hội nhập mới.

ĐINH TIẾN HIẾU

Vị thế của thương cảng Vân Đồn trong hệ thống thương mại khu vực và quốc tế thế kỷ XV - XVIII

Tóm tắt: Vân Đồn là thương cảng có vị thế quan trọng trong lịch sử hải thương Việt Nam, từng là điểm giao thương sầm uất trên “Con đường tơ lụa trên biển”. Từ thế kỷ XV đến XVIII, nơi đây là trung tâm trao đổi hàng hóa với Trung Quốc, Nhật Bản, Lưu Cầu, Xiêm La, Trảo Oa và nhiều quốc gia Tây Á. Bài viết khái quát vai trò của Vân Đồn trong hệ thống thương mại khu vực và quốc tế, làm rõ giá trị kinh tế, văn hóa và ngoại giao của thương cảng này trong lịch sử Việt Nam.

NGUYỄN TUẤN ANH

Phát triển kinh tế số: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn

Tóm tắt: Bài viết tổng hợp một số vấn đề lý luận cơ bản về kinh tế số, chỉ ra sự khác biệt trong các cách tiếp cận hiện nay và đưa ra ba hướng tiếp cận chủ yếu. Trên cơ sở đó, tác giả phân tích năm đặc trưng của nền kinh tế số: dữ liệu, thể chế, hạ tầng, nguồn vốn và nhân lực. Đồng thời, bài viết xem xét chủ trương, chính sách của Việt Nam trong phát triển kinh tế số, đánh giá hiện trạng và định hướng phát triển trong thời gian tới.

HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC

Tọa đàm khoa học: “Đánh giá về kênh đào Bình Lục và kênh đào Kra – Hàm ý chính sách cho Việt Nam”

ĐIỂM SÁCH

Global International Relations in Southeast Asia

(Quan hệ quốc tế toàn cầu ở Đông Nam Á)