TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

CHÍNH TRỊ - AN NINH CHÂU ÂU

1. TRẦN KHÁNH

Bàn về nguồn gốc hình thành, sự bùng nổ và chấm dứt của trật tự thế giới hai cực Yalta

Tóm tắt: Sự tích hợp giữa tham vọng địa chính trị và chủ nghĩa lý tưởng là nguyên nhân chính đưa sự hình thành và bùng nổ của thế giới hai cực Yalta trước ngưỡng cửa kết thúc Chiến tranh Thế giới lần II. Quá trình này được khởi nguồn từ sự ra đời và phát triển của nhà nước Xô viết sau Cách mạng tháng Mười Nga và được bùng nổ dưới thời Chiến tranh Lạnh. Sự cân bằng tương đối quyền lực, trước hết là về quân sự và chính trị giữa Liên Xô và Mỹ, trong đó có sự ra đời các tổ chức quân sự, kinh tế theo phe trục cũng như sự hình, phát triển của của hệ thống tài chính và thương mại quốc tế dựa trên luật lệ đã góp phần tạo ra thế tương đối cân bằng chiến lược trong quan hệ quốc tế, nhât là cung cấp một loại "hàng hóa công cộng" để "công quản" thế giới. Tuy nhiên, do sự bất cân xứng quyền lực kinh tế và công nghệ nghiêng lợi thế về phía Mỹ, sự suy thoái về lý tưởng của Liên Xô và quy luật cạnh tranh, tham vọng bá quyền nước lớn đã đưa đến sự chấm dứt của trật tự thế giới hai cực Yalta vào năm 1991.

2. NGUYỄN AN HÀ & NGUYỄN THỊ NGỌC DIỆP

Lợi ích và những điều chỉnh chiến lược của EU đối với Biến Đông trong bối cảnh quốc tế mới

Tóm tắt: Biển Đông có vị trí chiến lược quan trọng, là hành lang hàng hải quốc tế nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, và có nhiều tài nguyên khoáng sản quan trọng như dầu khi, đất hiếm. Liên minh Châu Âu trong chiến lược châu Á - Thái Bình Dương từ năm 2001 đã luôn chú trọng tới gia tăng lợi ích của mình ở Biển Đông, luôn tính tới hài hòa lợi ích với Trung Quốc và các nước trong khu vực. Từ khi nổ ra xung đột Nga - Ukraine đến nay, Liên minh Châu Âu cùng Mỹ triển khai hàng loạt các điều chỉnh chiến lược nhằm làm suy yếu Nga, kìm chế Trung Quốc, không chỉ đẩy mâu thuẫn giữa các cường quốc lên đỉnh điểm mà còn làm cho cạnh tranh chiến lược tại Biển Đông gia tăng, tác động sâu sắc tới hòa bình ổn định và phát triển trong khu vực và Việt Nam. Những cơ hội và thách thức mới từ sự điều chỉnh chiến lược của Liên minh Châu Âu đòi hỏi Việt Nam phải có những đối sách linh hoạt, phù hợp.

KINH TẾ - PHÁP LUẬT CHÂU ÂU

3. LÊ DUY KHANG

Pháp luật về thị trường cácbon Liên minh Châu Âu và kinh nghiệm cho Việt Nam

Tóm tắt: Việt Nam đang trong quá trình xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh cho việc tổ chức và vận hành thị trường cácbon để thực hiện các cam kết quốc tế về chống biến đổi khí hậu. Vì vậy, việc nghiên cứu khung pháp lý thị trường cáchon của các quốc gia đã phát triển là hết sức cần thiết, điển hình là Liên minh Châu Âu - được xem là kiểu mẫu cho nhiều quốc gia. Bài viết này tập trung xem xét các vấn đề: thiết lập giới hạn, phân bổ hạn ngạch phát thải, bù trừ tín chỉ cácbon, rò rỉ cácbon và hệ thống thẩm định (MRV) ở EU. Từ đó, bài viết rút ra các kinh nghiệm để định hướng phát triển thị trường cácbon Việt Nam.

4. TRẦN ĐÌNH HƯNG

Kinh tế Châu Âu năm 2023 và dự báo năm 2024

Tóm tắt: Dưới sự quyết tâm của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) trong việc đưa lạm phát về mức kiểm soát 2% trong thời gian sớm nhất, lãi suất đã được tăng 10 lần liên tiếp, lên mức cao nhất kể từ khi đồng Euro ra đời vào năm 1999. Chính sách tiền tệ thắt chặt, tiêu dùng giảm sút, nền kinh tế EU dường như đã mất đà tăng trưởng khi GDP qua ba quý đầu năm 2023 không cải thiện. Năm 2024 được dự đoán sẽ là một năm có nhiều biến số khó dự đoán. Một kịch bản nền kinh tế hạ cánh mềm, tránh được một cuộc khủng hoảng và kì vọng phục hồi nhẹ là đích đến hướng tới của các nhà lãnh đạo và người dân châu Âu. Bài viết tập trung phân tích tình hình kinh tế châu Âu năm 2023 và dự báo triển vọng năm 2024.

LỊCH SỬ - VĂN HOÁ - XÃ HỘI CHÂU ÂU

5. ĐINH TẤN PHONG

Chính sách "Xã hội lớn" ở Vương quốc Anh dưới thời Thủ tướng David Cameron

Tóm tắt: Trong quản trị nhà nước hiện đại, vai trò của các chủ thể trong xã hội bao gồm

người dân, cộng đồng dân cư, tổ chức xã hội và doanh nghiệp đã trở thành một phần không thể thiếu trong cơ chế quản trị. Những đối tượng này được khuyến khích và tạo điều kiện tham gia ngày càng sâu rộng vào các hoạt động quản lý xã hội. Thực tế khách quan này dẫn đến hình thành quan niệm về "Xã hội lớn" thay cho "Chính phủ lớn" trước đây. Dưới thời kỳ lãnh đạo của David Cameron, Vương quốc Anh đã thúc đẩy chính sách "Xã hội lớn" trở thành một phong trào chính trị - xã hội có sức ảnh hưởng mạnh mẽ. Mặc dù, không đạt được những kết quả mong đợi nhưng chính sách này đã tạo ra những thay đổi tích cực trong thúc đẩy một xã hội hành động và có trách nhiệm hơn. Bài viết phân tích những nội dung chính trong chính sách "Xã hội lớn" ở Anh dưới thời David Cameron, cùng với đó là những kết quả đạt được và nguyên nhân thất bại của chính sách này.

6. NGUYỄN NỮ HOÀNG QUÝ

Thuyết chính trị xanh trong nền chính trị châu Âu

Tóm tắt: Chính trị xanh ở châu Âu là một kế hoạch toàn diện để đạt được sự trung lập về khí hậu và môi trường, đó cũng là một chiến lược để phát triển bền vững. Chính trị xanh là khái niệm dùng để chỉ các hành động, hệ tư tưởng chính trị hướng đến một xã hội bền vững về môi trường, dựa trên các nguyên tắc bảo vệ môi trường, công bằng xã hội, bất bạo động và dân chủ. Cùng với tính quốc tế của vấn đề môi trường, sự liên quan giữa môi trường với quan hệ quốc tế (QHQT) mới được tìm hiểu một cách sâu sắc hơn. Từ đó, đã hình thành nên Thuyết Chính trị xanh trong nền quan hệ quốc tế từ thập niên 1980. Hiện nay, Chính trị xanh đã trở thành một lý thuyết hay cách tiếp cận đáng chú ý trong nghiên cứu QHQT. Và "hiện tượng" các đảng xanh ngày càng gia tăng mạnh mẽ tầm ảnh hưởng của mình ở châu Âu đã cho thấy xu thế "Chính trị xanh" đang lan tỏa mạnh mẽ trong HQT châu Âu.

MÔI TRƯỜNG & PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHÂU ÂU

7. PHAN TRẦN TRUNG DŨNG & LÊ PHƯƠNG THẢO

Mối liên hệ giữa thực hành ESG và hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp tại Thụy Điển và kiến nghị cho Việt Nam

Tóm tắt: Trong những năm gần đây, thế giới đang có xu thế chuyển hướng sang kinh doanh bền vững, trong bối cảnh đó, Việt Nam đã có những động thái tích cực trong xác định các mục tiêu liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Với vai trò dẫn đầu về thực hành ESG, Thụy Điển đã có nhiều kết quả nổi bật trong dòng dịch chuyển này. Nhằm phân tích tác động của thực hành ESG đến hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp niêm yết tại Thụy Điển và đem lại một số bài học cho Việt Nam, dựa trên lý thuyết các bên liên quan và lý thuyết hợp pháp hóa, nghiên cứu này cho thấy tác động tích cực của điểm số ESG đến tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản giai đoạn 2015-2022. Từ kết quả nghiên cứu thực nghiệm tại Thụy Điển, các tác giả kiến nghị các giải pháp nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam tăng cường thực hành ESG để nâng cao kết quả tài chính.

8. TRƯƠNG THỊ THUÝ BÌNH

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp về lao động và môi trường theo EVFTA và một số khuyến nghị cho Việt Nam

Tóm tắt: Liên minh Châu Âu (EU) là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất hàng năm của hàng hóa Việt Nam. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn nói chung, tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội liên quan đến lao động và môi trường nói riêng để đảm bảo hàng hóa có thể thâm nhập thị trường EU luôn là một trong những việc làm quan trọng mà các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần lưu tâm. Đặc biệt trong bối cảnh Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đang có hiệu lực, việc tìm hiểu những quy định về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp về lao động và môi trường trong văn bản pháp luật này rất có ý nghĩa. Bài viết trước tiên đề cập khái quát về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, tiếp đó làm rõ những quy định trong EVFTA về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp liên quan đến lao động và môi trường, cuối cùng đưa ra một số khuyến nghị cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam.

VIỆT NAM & CHÂU ÂU

9. NGUYỄN TRỌNG BÌNH

Chính sách an sinh xã hội của CHLB Đức và một số gợi mở cho Việt Nam

Tóm tắt: Chính sách an sinh xã hội liên quan trực tiếp đến việc đảm bảo an ninh con người, an ninh xã hội cũng như việc đảm bảo quyền con người, quyền công dân của mỗi quốc gia; đồng thời cũng phản ánh sự tiến bộ về mặt xã hội của một quốc gia. Bài viết giới thiệu vài nét về bối cảnh của việc thiết lập hệ thống chính sách an sinh xã hội ở Đức, nội dung của chính sách an sinh xã hội ở Đức; đồng thời nêu lên một số gợi mở cho việc đổi mới chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

10. HOA HỮU CƯỜNG & NGUYỄN CHIẾN THẮNG & PHẠM HÙNG TIẾN

Khả năng tiếp cận thị trường CHLB Đức đối với các sản phẩm OCOP của Đắk Lắk: Nghiên cứu trường hợp mặt hàng cà phê

Tóm tắt: Đức là thị trường nhập khẩu chính cà phê của Việt Nam nói chung và tỉnh Đăk Lăk nói riêng tại khu vực châu Âu. Tuy nhiên, đây cũng là thị trường có những yêu cầu và đòi hỏi cao về chất lượng, an toàn thực phẩm. Đắk Lắk là tỉnh sản xuất và chế biến cà phê lớn nhất cả nước có những sản phẩm cà phê chất lượng, đặc biệt là những sản phẩm đạt chuẩn OCOP (mỗi xã một sản phẩm), có khả năng tiếp cận và xuất khẩu vào thị trường Đức. Tuy nhiên, qua nghiên cứu và khảo sát của đề tài "Giải pháp tiếp cận thị trường Cộng hòa Liên bang Đức đối với sản phẩm OCOP của tỉnh Đắk Lắk", sản phẩm cà phê đạt chuẩn OCOP của tỉnh gặp nhiều thách thức, trở ngại trong việc tiếp cận thị trường Đức liên quan đến vấn đề sở hữu trí tuệ và phát triển thương hiệu, quy mô sản xuất nhỏ lẻ và manh mún, xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường. Vì thế, bài viết này tập trung nghiên cứu khả năng tiếp cận thị trường Đức đối với mặt hàng cà phê đạt chuẩn OCOP của tỉnh Đắk Đắk.

11. BÙI HỒNG HẠNH

Quan hệ văn hóa, giáo dục Liên minh Châu Âu - Việt Nam trong bối cảnh thực thi "Chiến lược kết nối của Liên minh Châu Âu"

Tóm tắt: Kể từ năm 2016, với Chiến lược châu Âu toàn cầu, Liên minh Châu Âu (EU) đã thúc đẩy chiến lược kết nối và công bố các chiến lược của mình với tư cách là một chủ thể thống nhất. Bài viết tập trung xem xét nội dung hợp tác văn hóa, giáo dục trong các chiến lược kết nối của EU và thực tiễn quan hệ văn hóa giáo dục giữa EU và Việt Nam kể từ khi EU tuyên bố và triển khai chiến lược kết nối. Trên cơ sở đó, có thể nhìn nhận khả năng, mức độ ảnh hưởng của chiến lược này đến quan hệ hợp tác văn hóa, giáo dục EU - Việt Nam. Những nhận xét rút ra từ nghiên cứu này có thể coi như những gợi ý nhất định cho việc thúc đẩy quan hệ văn hóa, giáo dục nói riêng và quan hệ toàn diện EU - Việt Nam nói chung.

12. CHỬ THỊ NHUẦN & NGUYỄN CHIẾN THẮNG

Kinh nghiệm của Phần Lan trong thực hiện mục tiêu công bằng xã hội

Tóm tắt: Trong bối cảnh toàn cầu đối mặt với những thách thức như khủng hoảng kinh tế - xã hội, bất bình đẳng gia tăng nhưng Phần Lan, một quốc gia nhỏ bé ở Bắc Âu, đã trở thành tấm gương sáng về việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và bảo đảm công bằng xã hội trên toàn cầu. Được cam kết mạnh mẽ từ chính phủ thông qua các chính sách phúc lợi xã hội, Phần Lan không chỉ hướng tới một tương lai phát triển bền vững mà còn chú trọng đến việc giảm bất bình đẳng và xây dựng một xã hội hòa nhập hơn. Những nỗ lực của Phần Lan không chỉ góp phần vào sự phát triển chung mà còn mang lại cảm hứng cho các quốc gia khác trên thế giới trong việc đạt được các mục tiêu công bằng xã hội. Bài viết phân tích việc thực hiện công bằng xã hội ở Phần Lan để thấy được những thành công và còn những hạn chế gì từ đó đưa ra một số gợi mở cho Việt Nam.