TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

CHÍNH TRỊ - AN NINH CHÂU ÂU

NGUYỄN HUY SƠN

Vấn để mở rộng Liên minh Châu Âu: Trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ

Tóm tắt: Lịch sử đàm phán kéo dài của Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập Liên minh châu Âu (EU) cho thấy sự tin cậy lẫn nhau đang mờ nhạt do sự nổi lên bởi các vấn đề nội trị, bản sắc (tôn giáo), quy mô ảnh hưởng và tranh chấp với các nước thành viên EU. Bất chấp nhận thức chung của Thổ Nhĩ Kỳ và EU về tầm quan trọng của nhau thì những yếu tố trên vẫn gây ra những trở ngại đáng kể, nhấn mạnh tính chất phức tạp của những thách thức mở rộng liên minh đa phương này trong bối cảnh địa chính trị ngày càng biến động hiện nay.

LỘC THỊ THỦY

Vai trò của Nga và Trung Quốc trong Liên minh phương Đông mới tại Tổ chức Hợp tác Thượng Hải

Tóm tắt: Sự ra đời của Liên minh phương Đông mới tại Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ 22 (2022) đã cho thấy Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO) đóng một vai trò quan trọng đối với sự phát triển của các quốc gia thành viên trong khối, nhất là đối với Nga và Trung Quốc để hình thành lên các cơ chế hợp tác về chính trị, ngoại giao, kinh tế dựa trên mô hình liên minh nhằm giải quyết các thách thức nội tại bên trong và bên ngoài mà cả hai nước đang gặp phải và cuộc xung đột Nga-Ukraine vừa qua là minh chứng rõ nhất cho nhận định này. Trong bài viết này, tác giả tập trung làm rõ khái niệm "Liên minh phương Đông mới", mục tiêu của Nga, Trung Quốc. Sau đó, bài viết phân tích triển vọng của SCO đối với Liên minh này trong hiện tại và thời gian tới.

KINH TẾ - PHÁP LUẬT CHÂU ÂU

PHẠM THỊ HỒNG MỸ

Thỏa thuận lựa chọn tòa án giải quyết tranh chấp dân sự có yếu tố nước ngoài tại Vương quốc Bỉ và Liên bang Thụy Sĩ - Kinh nghiệm cho Việt Nam

Tóm tắt: Thỏa thuận lựa chọn tòa án thể hiện quyền tự do định đoạt của các bên giải quyết tranh chấp. Kinh nghiệm học hỏi lập pháp của một số quốc gia trên thế giới như Vương quốc Bỉ và Liên bang Thụy Sĩ về thỏa thuận lựa chọn tòa án sẽ giúp hoàn thiện pháp luật Việt Nam. Bài viết sẽ tập trung phân tích khái quát quy định thỏa thuận lựa chọn tòa án giải quyết tranh chấp dân sự có yếu tố nước ngoài tại Vương quốc Bỉ và Liên bang Thụy Sĩ để từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt Nam về vấn đề này.

NGUYỄN VĨNH HƯNG

Pháp luật về công ty trách nhiệm hữu hạn một hội viên tại Cộng hòa Pháp

Tóm tắt: Công ty trách nhiệm hữu hạn một hội viên là loại hình công ty rât phổ biến tại Cộng hóa Pháp. Đây cũng là công ty được pháp luật tại Pháp quy định rất chặt chê, chỉ tiền và đầy đủ. Dọ vậy, bài viết nghiên cứu về loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn một hội viên của Pháp, để từ đó, đề xuất một số kiến nghị cho việc hoàn thiện quy định pháp luật về loại hình công ty này của Việt Nam.

NGUYỄN VĂN LỊCH, XUÂN NHUNG, MINH THI ,TIỀN LỘC

Quy định chống phá rừng của EU tác động đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam

Tóm tắt: Tháng 7/2023, Liên minh Châu Âu (EU) đã công bố Quy định chống phá rừng (European Union Deforestation Regulation - EUDR), yêu cầu những mặt hàng nông sản xuất khẩu vào thị trường EU không gây ra nạn phá rừng trong quá trình tham gia các hoạt động nông nghiệp và lâm nghiệp. Những mặt hàng nằm trong danh sách của EUDR bao gồm dầu cọ, gỗ, đậu nành, gia súc, cao su, cacao và cà phê. Việt Nam đang xuất khẩu nhiều loại nông sản vào EU. Bài viết này phân tích xem EUDR sẽ ảnh hưởng như thế nào đến xuất khẩu nông sản của Việt Nam vào thị trường này.

LỊCH SỬ - VĂN HÓA - XÃ HỘI CHÂU ÂU

PHẠM NGỌC HIỀN

Những cuộc tranh luận về luật tam duy nhất trong kịch phương Tây

Tóm tắt: Luật tam duy nhất được hình thành từ rất sớm và được phát triển hoàn thiện vào thế kỷ XVII, khi kịch cổ điển đạt tới đỉnh cao. Người ta bắt buộc vở kịch phải tuân thủ quy định: duy nhất về thời gian, duy nhất về không gian và duy nhất về hành động. Từ đây, cũng nảy sinh những tranh luận về việc cần hay không cần thiết phải tuân theo luật tam duy nhất. Cuộc tranh luận thu hút sự tham gia của nhiều nhà phê bình và nhà soạn kịch. Từ thế kỷ XVIII, luật này được nới lỏng dần và không còn là quy tắc bắt buộc trong kịch hiện đại nữa.

ĐỒ THỊ KIM HOA

Tư tưởng của C.Mác và Ph. Ăngghen về dân chủ và chuyên chính vô sản

Tóm tắt: Quan niệm của C.Mác và Ph. Ăngghen về dân chủ xã hội chủ nghĩa và chuyên chính vô sản đã góp phần to lớn cho sự lớn mạnh của chủ nghĩa xã hội. Những vấn đề xung quanh về chuyên chính vô sản và dân chủ đã được các ông làm sáng tỏ trong mối quan hệ thống nhất và phổ biến. Qua những phân tích của C. Mác và Ph. Ăngghen, dân chủ và chuyên chính vô sản đều là những yếu tố không thể thiếu trong thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội. Chúng đều là công cụ và phương tiện của cách mạng, bổ sung cho nhau tạo nên xã hội với đẩy đủ điều kiện cho sự phát triển tự do của tất cả loài người. Dân chủ là hình thức, là bản chất của chuyên chính vô sản, chuyên chính vô sản công cụ đảm bảo duy trì dân chủ thực sự. Tư tưởng của các ông có một giá trị lịch sử và ý nghĩa thời đại hết sức sâu sắc.

TRẦN THỊ QUẾ CHÂU

Sự phát triển của giáo dục châu Âu từ cuối thế kỉ

XVIII đến đầu thế kỉ XX: Nhìn từ tác động của cuộc cách mạng 1.0 và 2.0

Tóm tắt: Cách mạng 1.0 và 2.0 là quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp và thủ công sang nền kinh tế công nghiệp và chế tạo máy móc. Các cuộc cách mạng này đã làm thay đổi cơ bản những điều kiện kinh tế-xã hội, văn hóa, khoa học kỹ thuật của xã hội loài người. Trong từng thời kỳ lịch sử, hệ thống giáo dục luôn được tạo dựng để đáp ứng nhu cầu xã hội và là yếu tố then chốt để tiếp thu các công nghệ mới, thích ứng với sự thay đổi. Bài viết cung cấp dữ liệu chứng minh tác động của hai cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên đối với quá trình công nghiệp hoa, từ đó đặt ra yêu cầu về nguồn vốn nhân lực và thúc đẩy sự phát triển của giáo dục từ cuối thế kỉ XVIII đến đầu thế kỉ XX.

MÔI TRƯỜNG & PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHÂU ÂU

NGUYỄN NGỌC QUỲNH, NGUYỄN KHÁNH DOANH

Rào cản trong tiếp cận thông tin của người nông dân ở khu vực miền núi phía Bắc: Bài học kinh nghiệm từ các nước châu Âu

Tóm tắt: Nghiên cứu này phân tích các rào cản trong việc tiếp cận thông tin nông nghiệp của nông dân tại khu vực miền núi phía Bắc. Sử dụng Mô hình Chấp nhận Công nghệ (TAM), và các yếu tố rào cản, nghiên cứu đã tìm thấy nhận thức về tính hữu ích và tinh dễ sử dụng của về hệ thông tin thúc đẩy người nông dân tiếp cận thông tin. Ngược lại, các rào cản liên quan đến kiến thức, hạ tầng công nghệ thông tin và chuyên gia làm giảm động lực và khả năng tiếp cận thông tin của họ. Dựa trên kết quả nghiên cứu thực nghiệm và kinh nghiệm từ các nước châu Âu, nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện khả năng tiếp cận thông tin và hướng tới một nền nông nghiệp bền vững và hiệu quả tại Việt Nam.

NGUYỄN PHÚC HIỀN, VÕ ĐẶNG QUÝ AN

Tác động của vốn ODA CHLB Đức đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam

Tóm tắt: Nghiên cứu này nhằm xem xét tác động của dòng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) của CHLB Đức đến tăng trưởng kinh tế (GDP) của Việt Nam trong gần hai thập kỷ. Trên cơ sở hàm sản xuất Cobb-Douglas, chúng tôi xây dựng mô hình vốn ODA tác động đến tăng trưởng kinh tế và sử dụng phương pháp hồi quy bình phương nhỏ nhất OLS để ước lượng tác động của vốn ODA của CHLB Đức đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2000-2019. Kết quả cho thấy vốn ODA của CHLB Đức tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam thời gian qua, cứ 1% vốn ODA của Đức dẫn đến tăng 0.8% tăng trưởng GDP của Việt Nam. Bên cạnh đó vốn trong nước và lao động cũng đóng vai trò lớn tới sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn này.

NGUYỄN CAO THANH

Chatbot, AI, bàn về cái gọi là "trí tuệ nhân tạo"

Tóm tắt: Nhiều người trong chúng ta từng trải nghiệm AI gỡ bài Facebook một cách máy móc hay cảnh báo vi phạm bản quyền với clip do chính mình làm ra. Bên cạnh những ứng dụng đột phá của máy tính và robot, Chatbot ra đời một lần nữa đưa câu hỏi về tính trí tuệ của AI lên các cuộc đàm luận.

VIỆT NAM & CHÂU ÂU

BÙI NHẬT HUY, NGUYỄN THỊ MINH CHÂU

Hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn ở cấp độ vĩ mô: Kinh nghiệm của Hà Lan và hàm ý chính sách cho Việt Nam

Tóm tắt: Bài viết này phân tích các chủ thể và sự tương tác giữa các chủ thể trong hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn ở cấp độ vĩ mô tại Hà Lan. Về mặt lý luận làm rõ được cách tiếp cận đối với hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn yêu cầu sự tham gia của các chủ thể thuộc ba nhóm: Nhà nước, Thị trường và Cộng đồng, trong đó doanh nghiệp là chủ thể chính mang tính điều phối. Hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn tại Hà Lan đã đạt được những thành tựu như xây dựng được lộ trình chính sách, sự phát triển của các doanh nghiệp và các nhóm ngành mang tính điều phối đặc thù. Tuy nhiên nhiều thách thức về nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực chất lượng cao và sự xung đột chính sách cũng được thể hiện. Qua các bài học kinh nghiệm của Hà Lan, bài viết đưa ra các hàm ý chính sách phù hợp nhằm hình thành và phát triển hệ sinh thái kinh tế tuần hoàn cho Việt Nam.

NGÔ BÁ THÀNH

Những chuyển biến trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á - Âu

Tóm tắt: Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á-Âu (EAEU) đã tạo ra những cơ hội lớn cho thương mại song phương, không chỉ thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm chủ lực mà còn hỗ trợ nhập khẩu máy móc và nguyên liệu thô, từ đó tăng cường năng lực sản xuất của Việt Nam. Tuy nhiên, để khai thác triệt để các ưu đãi từ FTA này, Việt Nam phải đối mặt với các thách thức liên quan đến việc tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và vượt qua các rào cản phi thuế quan. Bài viết này nhằm đánh giá tác động của FTA, nhận diện những thách thức hiện tại và đề xuất các giải pháp hiệu quả. Những nỗ lực này không chỉ tối ưu hóa lợi ích từ FTA mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.

ĐỖ THỊ ÁNH, NGUYỄN THỊ DOAN

Định vị Việt Nam trong chính sách đối ngoại của Liên bang Nga trong hai thập niên đầu thế kỷ 21

Tóm tắt: Thập niên thứ hai của thế kỷ 21, chỉ trong một thời gian ngăn, Liên bang Nga đã liên tục cập nhật và có sự điều chỉnh chính sách đối ngoại. Thông qua phương pháp nghiên cứu chính sách, mục tiêu của bài viết định vị vị trí, vai trò của Việt Nam trong quá trình Liên bang Nga điều chỉnh chính sách đối ngoại. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, sự kiện Crimea năm 2014 đánh dấu sự điều chỉnh chiến lược trong chính sách đối ngoại của Nga, theo đó Nga không chỉ hướng Đông mà còn đặc biệt coi trọng mối quan hệ với các nước phương Đông. Trong sự điều chỉnh này, Việt Nam được xem là đối tác quan trọng, là "ưu tiên vô điều kiện trong chính sách đối ngoại của Nga ở châu Á - Thái Bình Dương".