TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

CHÍNH TRỊ - AN NINH CHÂU ÂU

1. VŨ THUỲ TRANG

Nhận diện một số điều chỉnh cơ bản trong chính sách đối ngoại của Liên bang Nga từ năm 2022 đến nay

Tóm tắt: Năm 2022 đã đánh dấu nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách đối ngoại của Nga. Bất chấp nhiều áp lực từ các lệnh trừng phạt mà các nước phương Tây áp dụng do chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine, Liên bang Nga không rút lui khỏi các đường lối đối ngoại cơ bản của mình mà tiếp tục thúc đẩy các chương trình nghị sự quốc tế mang tính xây dựng. Nền ngoại giao Nga kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia, bảo vệ vị thế và ảnh hưởng của đất nước trên trường quốc tế. Bài viết không bàn về bản chất của chiến dịch quân sự đặc biệt mà Nga đang tiến hành, mà chỉ nhấn mạnh khởi nguồn của chiến dịch là động cơ cho sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Nga, cách mà Nga định vị lại vị thế của mình trong quan hệ quốc tế.

2. BÙI HỒNG HẠNH

Chính sách của Liên minh Châu Âu đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương dưới tác động của cuộc chiến Nga - Ukraine (2022-2024)

Tóm tắt: Bài viết tập trung xem xét tác động của cuộc chiến Nga - Ukraine đến chính sách đối ngoại của Liên minh Châu Âu (EU). Từ đó, bài viết chỉ ra những điều chỉnh trong chính sách của EU đối với khu vực n Độ Dương - Thái Bình Dương, cụ thể là với Trung Quốc và ASEAN. Mặc dù, sự điều chỉnh của EU đối với hai đối tác này không rõ rệt và mạnh mẽ như với Nga, Mỹ hay các nước láng giềng... nhưng lại là sự bổ trợ quan trọng cho EU trong nỗ lực giải quyết vấn đề xung đột Nga - Ukraine. Trong khoảng 2 năm vừa qua, kể từ sau khi chiến sự nổ ra, EU đã tỏ rõ chính sách với Trung Quốc hơn, đồng thời cũng khẳng định cam kết với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nói chung và với các nước ASEAN nói riêng. Sự điều chỉnh chính sách đối ngoại của EU với Trung Quốc và ASEAN mang tính chất "dịch chuyển" bởi lẽ ASEAN cha thể thay thế thị trường Trung Quốc song EU cần ASEAN để cân bằng hơn trong quan hệ phức tạp và đa chiều với Trung Quốc.

3. ĐỒ HỒNG HUYỀN

Hợp tác an ninh quốc phòng EU-NATO và sự mở rộng NATO trong bối cảnh xung đột Nga - Ukraine

Tóm tắt: Sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát, NATO và EU đã có sự hợp tác chặt chẽ chưa từng có. Việc Phần Lan, Thuy. Điển gia nhập NATO là một ví dụ cho thấy mối quan tâm đặc biệt đến vấn đề an ninh và quốc phòng của EU và củng cố liên minh phòng thủ của NATO. Những quyết định này sẽ mang lại sức mạnh và sự bổ sung cho NATO cũng như các sáng kiến quốc phòng của EU. EU đang thực hiện tăng cường hợp tác với các đối tác, đặc biệt là với NATO. Trong bài viết này, tác giả phân tích quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa EU- NATO, vấn đề NATO mở rộng và các tác động cũng như một số dự báo về quan hệ EU-NATO trong thời gian tới.

KINH TẾ - PHÁP LUẬT CHÂU ÂU

4. TRẦN BÁCH HIẾU & ĐINH TRẦN YẾN NHI

Điều chỉnh chính sách của Nga trước tác động của xung đột Nga - Ukraine từ năm 2022 đến nay

Tóm tắt: Kể từ năm 2022, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine không chỉ gây ra những biến động to lớn trên bản đồ chính trị quốc tế mà còn tác động sâu rộng đến chính sách đối nội và đối ngoại của Nga. Cuộc xung đột này đã buộc Nga phải xem xét lại và điều chỉnh nhiều khía cạnh của chính sách, từ an ninh - quốc phòng đến kinh tế, chính trị cũng như mối quan hệ với các quốc gia khác trên thế giới. Bài nghiên cứu sẽ chỉ ra những điều chỉnh trong chính sách của Nga từ khi thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt do Nga phát động tại Ukraine từ tháng 2 năm 2022.

5. ĐINH MẠNH TUẤN & NGUYỄN CHIẾN THẮNG

Điều chỉnh một số chính sách trong lĩnh vực kinh tế của Liên bang Nga từ xung đột Nga - Ukraine

Tóm tắt: Kế từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, các nước phương Tây đã áp dụng nhiều gói các biện pháp trừng phạt, nhằm vào 4 lĩnh vực chủ yếu: tài chính - tiền tệ, năng lượng, vận tải và một số lĩnh vực khác. Những biện pháp này đã có những tác động nhất định tới nước Nga, khiến Chính phủ Nga phải thực hiện điều chỉnh một số chính sách, trong đó có các chính sách trong lĩnh vực kinh tế. Bài viết phân tích một số điều chỉnh một số chính sách trong lĩnh vực kinh tế của Liên bang Nga từ sau xung đột Nga - Ukraine, bao gồm những điều chỉnh về chính sách liên quan tới thương mại quốc tế, tài chính - tiền tệ và đưa ra một số đánh giá về hiệu quả của những điều chỉnh này.

6. PHÙNG CHÍ KIÊN

Hợp tác trong khuôn khổ EU từ khi bùng nổ xung đột Nga - Ukraine đến nay: Phân tích trên phương diện chính trị-an ninh và một số dự báo

Tóm tắt: Sự biến đổi sâu sắc, nhanh chóng trong chương trình nghị sự và tình hình hợp tác thực tế trong EU đi kèm với những hệ quả khó đoán định bắt nguồn từ xung đột Nga - Ukraine là minh chứng cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu hợp tác trong khuôn khổ Liên minh này từ sau khi xuất hiện xung đột Nga - Ukraine. Dựa trên cách tiếp cận chính trị- an ninh, bài viết này tập trung phân tích tình hình hợp tác trong khuôn khổ EU trong mối liên hệ với xung đột Nga - Ukraine theo các luận điểm lớn gồm: cuộc xung đột này đặt ra sức ép lớn đối với việc duy trì và nâng cao hiệu quả hợp tác an ninh-phòng thủ của EU; cuộc xung đột này trở thành một trong những chất xúc tác mạnh nhất giúp củng cố tính chính danh của sự hợp tác trong khuôn khổ EU ở cả cấp độ vĩ mô và vi mô nhưng đồng thời cũng là nguy cơ gây chia rẽ Liên minh. Những phân tích thực trạng này là cơ sở để bài viết đưa ra một số nhận định về tương lai hợp tác trong khuôn khổ EU thời gian tới theo chiều hướng EU sẽ phải nhìn nhận lại khả năng duy trì hỗ trợ vật chất cho Ukraine cũng như tìm ra những giải pháp mới cho các vấn đề thể chế đã bộc lộ trước sức ép của cuộc xung đột.

7. HỒ THỊ THU HUYỀN

Điều chỉnh chính sách thương mại của Liên minh châu Âu từ xung đột Nga - Ukraine

Tóm tắt: Trong bối cảnh địa chính trị thế giới có nhiều biến động, đặc biệt là từ sau khi cuộc xung đột Nga Ukraine diễn ra, chính sách thương mại của EU đã có một số bước thay đổi. Các lệnh trừng phạt ngày càng tăng với Nga cùng nỗ lực đa dạng hóa quan hệ thương mại thông qua các FTA thế hệ mới và việc mở rộng các biện pháp phòng vệ thương mại thể hiện một kỉ nguyên mới trong chính sách thương mại của khu vực này.

LỊCH SỬ - VĂN HOÁ - XÃ HỘI CHÂU ÂU

8. TRỊNH THỊ HIỀN

Một số điều chỉnh chính sách công nghiệp quốc phòng của Nga từ xung đột Nga - Ukraine

Tóm tắt: Liên bang Nga có truyền thống duy trì một ngành công nghiệp quốc phòng có quy mô lớn, cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước. Tuy nhiên, tác động của các biện pháp trừng phạt từ Mỹ và Liên minh châu Âu, tổn thất về vật chất trong cuộc xung đột ở Ukraine và hiệu suất của một số hệ thống vũ khi của Nga đã phần nào hạn chế khả năng sản xuất và xuất khẩu vũ khi của ngành công nghiệp vũ khí Nga. Do đó, Nga đã đưa ra một số điều chỉnh đối với lĩnh vực này nhằm ứng phó với những ảnh hưởng của xung đột. 

9. NGUYỄN THANH LAN

Triển vọng gia nhập Liên minh Châu Âu của Ukraine

Tóm tắt: Việc Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào ngày 24/2/2022 đã thay đổi đáng kể nhận thức về chính sách mở rộng của nhập Liên minh Châu Âu (EU), chính sách này có thể được sử dụng như một phương tiện để hỗ trợ một quốc gia thứ ba công khai chia sẻ các giá trị chung của EU và sẵn sàng bảo vệ những giá trị này. Bài viết phân tích về khả năng gia EU của Ukraine cũng như triển vọng và thách thức của quá trình mở rộng của EU từ khi xung đột Nga - Ukraine diễn ra.

MÔI TRƯỜNG & PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHÂU ÂU

10. TRẦN THỊ HẢI YẾN

Những động lực cho sự phát triển của quan hệ Nga - Trung Quốc từ cuộc khủng hoảng Ukraine

Tóm tắt: Sự liên kết chặt chẽ của mối quan hệ Nga - Trung Quốc hiện nay dựa trên sự phản đối chung đối với trật tự quốc tế do Mỹ lãnh đạo. Cuộc khủng hoảng Ukraine thực tế không làm thay đổi bản chất mối quan hệ Trung - Nga, nhưng nó là một điểm đánh dấu cho quá trình xích lại gần nhau hơn vì những lợi ích chung mà hai nước muốn hướng tới. Bài viết đi vào phân tích những yếu tố tạo thành động lực cho sự phát triển của mối quan hệ song phương này để thấy rõ hơn nguyên nhân của quá trình hình thành một mối quan hệ Nga - Trung không giới hạn.

11. ĐẶNG MINH ĐỨC & TRỊNH THỊ HIỀN

Điều chỉnh chính sách di cư của EU từ xung đột Nga - Ukraine

Tóm tắt: Xung đột Nga - Ukraine đã khiến EU phải đối mặt với vấn đề lớn về khủng hoảng người di cư, tị nạn và quản lý biên giới. Để đối phó với sự xuất hiện quy mô lớn của những người di cư, tị nạn từ Ukraine, các tổ chức EU đã tiếp tục nỗ lực thúc đẩy cải cách Hệ thống Tị nạn Chung Châu Âu (CEAS), cũng như trao cho họ quyền được bảo vệ tạm thời. Hội đồng Châu Âu đã nhất trí thông qua Quyết định kích hoạt Chỉ thị Bảo vệ tạm thời (Temporary Protection Directive - TDP). Việc kích hoạt Chỉ thị Bảo vệ Tạm thời một cách nhanh chóng đã cho thấy khả năng phản ứng nhanh chóng, năng lực phản ứng tập thể, đoàn kết và phối hợp hiệu quả ngày càng tăng của EU. Tuy nhiên, việc điều chỉnh này cũng đã tạo ra những thách thức đối với Liên minh và nhiều quốc gia thành viên.

VIỆT NAM & CHÂU ÂU

12. NGUYỄN THẾ CƯỜNG & NGUYỄN NGỌC DU

Pháp luật về di trú của Liên bang Nga và một số tác động tới cộng đồng người Việt Nam

Tóm tắt: Những năm qua, Liên bang Nga đã có những điều chỉnh pháp luật về di trú đối với ngoại kiểu, điều này có những tác động không nhỏ đến tình hình cộng đồng người Việt Nam định cư, sinh sống, làm việc, học tập tại Liên bang Nga. Bài viết bàn về những thay đổi trong pháp luật về di trú của Nga trong giai đoạn vừa qua; chỉ ra những tác động đến tình hình pháp lý của cộng đồng người Việt Nam tại Nga và đưa ra một số khuyến nghị trong công tác đối với cộng đồng người Việt tại Nga.

13. NGUYỄN HÙNG VƯƠNG & MAI THỊ HỒNG LIÊN

Cục diện địa chính trị Châu Âu từ xung đột Nga - Ukraine

Tóm tắt: Xung đột Nga - Ukraine đã định hình lại cục diện địa chính trị Châu Âu, làm trầm trọng thêm nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu, gia tăng lạm phát và đẩy các nước Châu Âu rơi vào trạng thái "tiến thoái lưỡng nan". Bên cạnh đó, xung đột Nga - Ukraine cũng được xem như một "cú tát mạnh" làm thức tỉnh châu Âu đứng dậy khẳng định quyền tự chủ chiến lược, tạo vị thế đối trọng trong trò chơi địa chính trị của các cường quốc. Bài viết phân tích thực trạng cục diện địa chính trị châu Âu từ xung đột Nga - Ukraine và chủ trương kiến lập quyền tự chủ chiến lược của EU trong bối cảnh mới.