TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

1. HOÀNG THẾ ANH

Dự báo xu hướng chính sách của Trung Quốc đối với khu vực Đông Nam Á sau đại dịch COVID-19.

Tóm tắt: Từ thực tiễn chính sách của Trung Quốc đối với khu vực Đông Nam Á sau những năm 2000 đến trước khi đại dịch COVID-19 xảy ra cho thấy, Trung Quốc một mặt thúc đẩy quan hệ đối ngoại gồm hợp tác kinh tế, giao lưu văn hóa, giáo dục... với các nước Đông Nam Á, mặt khác tiếp tục hiện diện, xâm chiếm Biển Đông. Bài viết đưa ra một số dự báo về xu hướng chính sách của Trung Quốc đối với khu vực Đông Nam Á trong 1 - 2 năm tới. Trong đó có 3 kịch bản: Thứ nhất, Trung Quốc tiếp tục thực hiện chính sách như trước khi đại dịch Covid-19 xảy ra; thứ hai, Trung Quốc thay đổi chính sách mềm hơn về đối ngoại nhưng vẫn cứng rắn ở Biển Đông; và thứ ba, chính sách của Trung Quốc trở nên cứng rắn hơn cả về đối ngoại lẫn ở Biển Đông. Đồng thời bài viết cho rằng, kịch bản thứ hai có nhiều khả năng xảy ra hơn.

2. PHẠM CAO CƯỜNG

ASEAN trong chiến lược của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Tóm tắt: Trong lịch sử phát triển quan hệ giữa Mỹ và Đông Nam Á, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) luôn đóng một vai trò quan trọng. ASEAN không chỉ là một tổ chức liên kết khu vực mà còn là công cụ để tăng cường sự can dự của Mỹ vào Đông Nam Á. Dưới thời kỳ lãnh đạo của Tổng thống Mỹ Donald Trump, quan hệ giữa Mỹ và Đông Nam Á có sự cải thiện đáng kể, tuy nhiên vai trò của ASEAN như thế nào trong chiến lược mới của Mỹ vẫn còn là điều gây tranh cãi. Trong Chiến lược An ninh quốc gia (NSS) công bố vào tháng 12/2017, cụm từ ASEAN được đề cập duy nhất có một lần trong đó Tổng thống Donald Trump coi ASEAN và APEC tiếp tục là những cấu trúc trung tâm trong cấu trúc khu vực của Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và là cơ sở để thúc đẩy một trật tự dựa trên các giá trị tự do tại khu vực. Bài viết cho rằng, mặc dù ASEAN không được đề cập nhiều trong NSS 2017, song đây vẫn là nhân tố rất quan trọng trong chiến lược của Mỹ đối với khu vực trên tất cả các mặt trận chính trị, kinh tế và an ninh. ASEAN vẫn tiếp tục là công cụ để Mỹ can dự vào Đông Nam Á và "kiềm chế" Trung Quốc trong tương lai.

3. NGUYỄN NGỌC LAN

Hợp tác phát triển nguồn nhân lực của Lào trong khuôn khổ hợp tác tiểu vùng Mekong mở rộng.

Tóm tắt: Nhận thức rõ tầm quan trọng của khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng (GMS), Lào đã và đang tham gia chủ động và tích cực vào tất cả các khuôn khổ hợp tác Tiểu vùng, cùng với các thành viên xây dựng cơ chế làm việc hiệu quả, phát huy thế mạnh của các bên tham gia và đáp ứng nhu cầu phát triển của khu vực. Hợp tác phát triển nguồn nhân lực giữa Lào với các nước GMS được cho là khá hiệu quả, tuy nhiên cũng gặp không ít khó khăn. Bài viết phân tích chính sách phát triển nguồn nhân lực của Lào, thực trạng Lào tham gia hợp tác phát triển nguồn nhân lực trong khuôn khổ Tiểu vùng Mekong mở rộng và đưa ra một vài đánh giá, nhận xét quá trình Lào hợp tác trong lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực với các nước Tiểu vùng.

4. TRẦN THẾ TUÂN, LƯU NGỌC TRỊNH

Kinh tế ASEAN dưới tác động của đại dịch COVID-19.

Tóm tắt: Dù không chịu tác động nghiêm trọng về mặt y tế, hay sức khỏe con người bởi đại dịch COVID-19 như các khu vực khác, song về kinh tế, các quốc gia ASEAN cũng không tránh khỏi những tác động tiêu cực như kinh tế sa sút hay có nguy cơ rơi vào khủng hoảng kéo dài, thất nghiệp và lạm phát tăng cao, nợ công ngày càng lớn, bất ổn xã hội gia tăng,... Bài viết nghiên cứu những tác động của COVID -19 tới nền kinh tế của các nước ASEAN, đồng thời chỉ ra một số nhóm giải pháp mà các nước cần áp dụng nhằm giảm thiểu hậu quả của đại dịch.

5. NGUYỄN XUÂN TÙNG

Chính sách kinh tế đối ngoại của Malaysia trong những năm gần đây.

Tóm tắt: Malaysia có một nền kinh tế thị trường tương đối mở và công nghiệp hóa mới. Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong hướng dẫn hoạt động kinh tế thông qua các chiến lược kinh tế vĩ mô. Năm 2019, GDP của Malaysia là đạt mức 364,7 tỷ USD, là nền kinh tế lớn thứ ba trong ASEAN và lớn thứ 12 Châu Á, mức thu nhập bình quân đầu người ở mức 11,484 USD / người(1). Với mục tiêu hàng đầu là ổn định kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính cũng như đa dạng hóa đầu từ nước ngoài, giảm mức phụ thuộc ngày càng tăng vào các nước lớn như Trung Quốc,... Chính phủ Malaysia đã tiến hành hàng loạt chính sách, chiến lược phát triển kinh tế, trong đó có chính sách kinh tế đối ngoại, nhằm giúp quốc gia này có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và trở thành quốc gia đi đầu trong việc chuyển đổi kinh tế và đẩy mạnh quá trình toàn cầu hóa kinh tế. Bài viết đánh giá tổng quan các chính sách kinh tế đối ngoại của Malaysia trong những năm gần đây và chỉ ra một số bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trên con đường phát triển.

6. ĐÀO DUY THUẦN

Những nhân tố ảnh hưởng tới đầu tư trực tiếp vào các nước ASEAN của các doanh nghiệp Việt Nam.

Tóm tắt: Ngay sau khi Việt Nam gia nhập ASEAN, các doanh nghiệp Việt Nam đã đầu tư trực tiếp sang các nước ASEAN. Tuy nhiên, do nguồn lực còn hạn chế nên hiệu quả đầu tư ra nước ngoài còn thấp. Đầu tư của doanh nghiệp Việt Nam chỉ tập trung vào 3 nước: Lào, Campuchia, Myanmar. Đến nay, tiềm lực của các doanh nghiệp Việt Nam đã mạnh hơn trước, đặc biệt là việc hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) với mức độ tự do, thông thoáng và ưu đãi đầu tư lớn đã mở ra cơ hội lớn để các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sang khu vực ASEAN, tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn. Bài viết áp dụng mô hình con đường phát triển của đầu tư (IDP) để đánh giá các nhân tố vĩ mô tác động tới hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp Việt Nam vào các nước AEC. Trên cơ sở kết quả mô hình hồi quy kết hợp với các nghiên cứu định tính, tác giả đề xuất một số khuyến nghị chính sách nhằm đẩy mạnh dòng vốn đầu tư trực tiếp ra nước ngoài (OFDI) của Việt Nam vào các nước AEC trong thời gian tới.

7. HOÀNG THỊ MỸ NHỊ, TRẦN THỊ MINH GIANG

Islam giáo trong phát triển văn hóa Malaysia.

Tóm tắt: Islam giáo đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển văn hóa của một số quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là ở Malaysia. Hiện nay, Malaysia đang duy trì một nền văn hóa đa nguyên, tôn giáo và tín ngưỡng; Islam là tôn giáo chính thức của quốc gia. Từ góc nhìn lịch sử và phát triển, bài viết đưa ra một số đặc trưng của quá trình tiếp biến văn hóa, luật Islam và phát triển xã hội Malaysia để thấy rõ những cơ sở hình thành và biến đổi chính sách văn hóa quốc gia. Đồng thời, bài viết tập trung phân tích những thay đổi về chính sách văn hóa của chính phủ Malaysia và vai trò Islam trong phát triển văn hóa quốc gia. Từ đó, tác giả đưa ra một số nhận xét và đánh giá về những biến đổi của chính sách văn hóa và việc thực thi của chính phủ; vị thế của Islam trong phát triển văn hóa và xã hội ở Malaysia.

8. NGUYỄN THƯƠNG HUYỀN

Quan hệ kinh tế Việt Nam - Campuchia hai thập niên đầu thế kỷ XXI.

Tóm tắt: Là hai nước láng giềng, có chung 1.137km đường biên giới, trải dài suốt 10 tỉnh của Việt Nam và 9 tỉnh của Campuchia, quan hệ thương mại hai nước đã có truyền thống từ lâu đời. Trong những năm gần đây, hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và Campuchia ngày càng phát triển mạnh mẽ. Hàng năm, hai nước đã thông qua các cơ chế phối hợp thường xuyên, luân phiên của Ủy ban Hỗn hợp về Hợp tác kinh tế, văn hóa, khoa học - kỹ thuật; Hội nghị Xúc tiến Đầu tư, thương mại; Hội nghị Hợp tác và Phát triển các tỉnh biên giới... từ đó đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác trên mọi lĩnh vực, đặc biệt là thương mại và đầu tư. Quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai nước trong hai thập niên đấu thế kỷ XXI đã được tăng cường cả về chiều rộng lẫn chiều sâu.

9. TRẦN LÊ MINH TRANG

Quan hệ Việt - Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Tóm tắt: Quan hệ song phương Việt - Mỹ dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump được chú trọng hơn bao giờ hết, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và an ninh. Trải qua 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (năm 1995), quan hệ song phương Việt - Mỹ đã đạt được nhiều thành tựu trong hợp tác kinh tế và an ninh quân sự. Cùng với việc nâng tầm mối quan hệ thành "Đối tác toàn diện" năm 2013, quan hệ song phương Việt - Mỹ đã trở nên sâu sắc và được củng cố, mở ra một giai đoạn phát triển mới dựa trên nền tảng lợi ích chung vì mục tiêu phát triển kinh tế, vì một khu vực châu Á - Thái Bình Dương ngày một thịnh vượng. Bài viết làm rõ những cơ hội và thách thức trong quan hệ hai nước thời gian tới trong bối cảnh quốc tế với những biến động sâu sắc và khó lường như hiện nay.

10. NGUYỄN THỊ HƯƠNG LOAN

Quá trình đổi mới nông nghiệp ở huyện Cẩm Khê (tỉnh Phú Thọ) giai đoạn 1995 – 2015.

Tóm tắt: Huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ, là huyện miền núi, kinh tế nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong cơ cấu kinh tế. Vì vậy, huyện Cẩm Khê đã xác định phải phát triển sản xuất nông, lâm, thủy sản theo hướng hiện đại, phù hợp với vị trí, điều kiện thực tế của địa phương. Trong giai đoạn 1995 - 2015, Đảng bộ huyện Cẩm Khê đã xây dựng nhiều đề án phát triển kinh tế nông, lâm, thủy sản và đạt được nhiều thành tựu to lớn. Bài viết tập trung phân tích những đổi mới của ngành nông nghiệp ở huyện Cẩm Khê trong thời kỳ đổi mới nhằm thể hiện đường lối đổi mới kinh tế của Đảng được vận dụng sáng tạo vào hoàn cảnh thực tiễn của địa phương.

11. TRỊNH HẢI TUYẾN

Một số vấn đề xung quanh tổng tuyển cử Singapore 2020.

Tóm tắt: Ngày 10/7/2020, hơn 2,54 triệu cử tri Singapore (chiếm 95,63% tổng cử tri đăng ký đã đi bỏ phiếu bầu 93 nghị sĩ quốc hội. Đây được coi là cuộc tổng tuyển cử có một không hai, chưa có tiền lệ trong lịch sử bầu cử tại đảo quốc sư tử kể từ năm 1965 tới nay do tác động của đại dịch COVID – 19.

HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC

11. Hội thảo quốc tế: ASEAN hậu COVID-19: Thực trạng và Những vấn đề đặt ra

ĐIỂM SÁCH

12. Ý thức về chủ quyền và lợi ích quốc gia của một số nhà cải cách ở khu vực Đông Nam Á nửa cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX