TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

1. TRẦN KHÁNH, TRỊNH HẢI TUYẾN

Bàn về hành động địa chiến lược của Cộng hòa Singapore.

Tóm tắt: Nhờ có cách tiếp cận tổng thể các yếu tố phát triển, trong đó có nhân tố địa lý, địa chính trị, địa kinh tế, Cộng hòa Singapore đã khai thác tối đa lợi thế của vị trí địa lý và đặc điểm dân cư bằng chính sách mở cửa, hợp tác đa phương, cân bằng chiến lược trong quan hệ quốc tế, nhất là với các nước lớn. Những hành động địa chiến lược trên thu hút sự can dự của các nước lớn vào các vấn đề của đảo quốc này. Chính sự can dự đó tạo điều kiện cho một nước nhỏ như Singapore tận dụng những "khe hở" mà hợp tác và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn mang lại để duy trì và mở rộng không gian an ninh và phát triển của mình.

2. ĐÀM HUY HOÀNG

Tác động của COVID-19 đối với tình hình an ninh - chính trị ở Đông Nam Á.

Tóm tắt: Đại dịch COVID-19 do hội chứng hô hấp cấp tính nặng SARS-CoV-2 được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 12/2019 tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Với tốc độ lây nhiễm khủng khiếp, chỉ trong một thời gian ngắn, virus SARS-CoV- 2 đã nhanh chóng khiến toàn thế giới phải đối mặt với một trong những đại dịch lớn và nguy hiểm nhất trong lịch sử loài người. Do sự gần gũi về vị trí địa lý và sự tương tác với tần số lớn dưới tác động của hội nhập kinh tế sâu rộng và quan hệ giao lưu nhân dân nhộn nhịp giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, đại dịch COVID-19 đã nhanh chóng lây lan sang các quốc gia tại khu vực này. Bên cạnh những tổn thất về người, đại dịch đã tàn phá nghiêm trọng các nền kinh tế của các quốc gia Đông Nam Á, nơi chủ yếu phụ thuộc vào du lịch và xuất khẩu.. Những hệ lụy đến từ suy thoái kinh tế do đại dịch COVID-19 đã có tác động không nhỏ đến tình hình chính trị - an ninh toàn khu vực. Bài viết xem xét và đánh giá một số tác động của đại dịch COVID-19 đối với tình hình chính trị - an ninh ở khu vực Đông Nam Á trong thời gian qua.

3. TRƯƠNG DUY HÒA

Tiềm năng, thực trạng kinh tế biển ở một số nước Đông Nam Á và hàm ý cho Việt Nam.

Tóm tắt: Biển và phát triển kinh tế biển có ý nghĩa rất quan trọng đối với nhiều nước. Đông Nam Á là khu vực biển đảo nổi tiếng của thế giới. Nhờ vào biển và biết dựa vào tiềm năng lợi thế của biển để phát triển kinh tế, nhiều nước ở Đông Nam Á đã trở nên giàu có. Tuy nhiên, muốn kinh tế biển thành công, cần có cơ chế và chính sách phát triển kinh tế biển phù hợp. Bài viết phân tích bước đầu một số tiềm năng, lợi thế trong phát triển kinh tế biển ở một số nước Đông Nam Á; từ đó, đề xuất một số gợi ý về phát triển kinh tế biển của Việt Nam.

4. TRẦN THỊ QUẾ CHÂU

Sự mở rộng ảnh hưởng kinh tế của người Hoa ở Philippines vào nửa sau thế kỷ XIX.

Tóm tắt: Cho đến nay, cộng đồng người Hoa đã hiện diện ở quần đảo Philippines hơn 5 thế kỉ. Trải qua nhiều thăng trầm dưới nhiều chủ thể chính trị khác nhau, người Hoa buôn phải tìm cách thích ứng để tồn tại và phát triển. Nhờ vậy, sau những biến động của lịch sử, họ vẫn khẳng định được vai trò và vị trí của mình trong xã hội Philippines đương đại. Trong hơn 300 năm dưới sự thống trị của Tây Ban Nha (1571- 1898), khoảng thời gian nửa sau thế kỉ XIX được đánh giá là giai đoạn thành công nhất của người Hoa ở Philippines. Trong giai đoạn này, người Hoa không chỉ gia tăng một cách nhanh chóng về số lượng với sự mở rộng về không gian địa lí, mà vai trò kinh tế của họ ở quần đảo được nâng lên một cách rõ rệt. Bài viết tập trung thảo luận những nhân tố tác động cũng như những vai trò mới của người Hoa trong nền kinh tế Philippines từ năm 1850 đến năm 1898 trên cả phương diện định tính và định lượng.

5. HÀ LÊ HUYỀN

Những đặc trưng cơ bản của Hiến pháp Thái Lan 2017.

Tóm tắt: Hiến pháp Thái Lan là văn bản pháp luật có giá trị cao nhất, vừa có tính bao quát, vừa chi tiết cụ thể, quy định về loại hình chế độ hay thể chế chính trị của Thái Lan. Nhưng từ năm 1932 đến nay, kể từ khi Hiến pháp đầu tiên ra đời, Thái Lan đã có 20 lần thay đổi và hiện tại bản hiến pháp mới nhất là Hiến pháp 2017, điều đó chứng tỏ một hệ thống chính trị không hề giản đơn ở đất nước này. Bài nghiên cứu tập trung phân tích về các bản Hiến pháp Thái Lan, cụ thể là Hiến pháp 2017, đề tìm ra nguyên nhân ra đời, nội dung đặc trưng và vai trò của Hiến pháp Thái Lan đối với hệ thống chính trị Thái Lan hiện nay.

6. HOÀNG THỊ GIANG

Các nghi lễ trong đám cưới truyền thống của người Java ở Indonesia.

Tóm tắt: Indonesia được biết đến là một quốc gia vạn đảo với sự đa dạng về tộc người, ngôn ngữ và văn hóa. Trong đó, người Java là tộc người chiếm đa số trong cộng đồng các tộc người ở Indonesia. Đối với nhân loại nói chung và người Java ở Indonesia nói riêng, hôn nhân là một vấn đề vô cùng quan trọng trong cuộc đời của mỗi con người. Để hiểu sâu hơn về văn hóa của người Java trong lĩnh vực này, bài viết sẽ đề cập đến quan niệm về hôn nhân của người Java và các trình tự nghi lễ trong đám cưới truyền thống của người Java.

7. TRẦN THỊ HỌA MY

Tiến trình dân chủ và đa nguyên tôn giáo ở Indonesia.

Tóm tắt: Dân chủ và chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo nổi lên tại Indonesia thu hút sự chú ý của truyền thông cũng như giới học giả trong nước và quốc tế. Việc đi sâu tìm hiểu về dân chủ và đa nguyên ở Indonesia sẽ giúp cho việc hiểu rõ hơn về những khả năng và hạn chế về chủ nghĩa đa nguyên tôn giáo cũng như các phong trào bất khoan dung của nhóm đa số theo Islam nhằm chống lại tôn giáo thiểu số đang ngày càng gia tăng tại quốc gia này. Bài viết tập trung tìm hiểu mối quan hệ giữa nhà nước với tôn giáo đa nguyên Islam kể từ sau khi giành độc lập. Đặc biệt, đánh giá các cách thức mà phần lớn giới chính trị thế tục tinh hoa Indonesia đối phó với sự bất đồng tôn giáo và ứng xử với các cộng đồng tôn giáo, cả đa số và thiểu số trong tiến trình xây dựng quốc gia dân chủ Indonesia.

8. PHẠM PHƯƠNG CHI, TRẦN TỊNH VY

Tiếp biến văn hóa: Những xu hướng lí thuyết và nghiên cứu chính.

Tóm tắt: Trên thế giới, tiếp biến văn hóa bắt đầu được nghiên cứu từ cuối thế kỉ XIX và ngày càng được nhiều học giả quan tâm. Đến cuối thế kỉ XX, chủ đề này nở rộ, được tranh luận rất sôi nổi và gặt hái nhiều thành tựu đáng kể. Đó là việc khá thống nhất trong định nghĩa về tiếp biến văn hóa, những quan điểm khác nhau xung quanh một vấn đề và những tranh luận chưa đến hồi kết. Ở Việt Nam, chủ đề này mới được quan tâm trong khoảng 40 năm trở lại đây, chủ yếu bàn về định nghĩa "tiếp biến văn hóa". Các định nghĩa cũng chưa thống nhất và chưa có thành tựu đáng kể. Trước thực tế đó, chúng tôi đã tổng thuật hơn 70 công trình nghiên cứu viết bằng tiếng Anh, rồi từ đó tiến hành phân tích, thống kê và khái quát hóa, hệ thống hóa, hòng làm rõ những thành tựu đã đạt được, những vấn đề đang được tranh luận sôi nổi cũng như những xu hướng nghiên cứu chính hiện nay.

9. TẠ THỊ TÂM, HOÀNG THỊ LÊ THẢO

Đặc điểm của chợ biên giới ở các vùng biên giới Việt Nam.

Tóm tắt: Hệ thống chợ ở vùng biên giới luôn giữ vị trí và vai trò đặc biệt trong sự phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, chợ với sự phát triển ngày càng lớn về quy mô và gia tăng các hoạt động buôn bán, giao thương,... đóng vai trò thực sự là bộ mặt năng động về kinh tế - xã hội của các vùng biên. Về tổng thể, hệ thống chợ và giao dịch thương mại ở các chợ vùng biên góp phần đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ các loại hàng hóa, góp phần cải thiện đời sống kinh tế và tăng cường giao lưu xã hội ở các vùng biên giới. Chợ vùng biên giới với sự đa dạng về hàng hóa cùng với các giao dịch đa chiều giữa những thương nhân trong vùng, các vùng lân cận và trong cả nước với các thương lái nước ngoài đã tạo nên sự sôi động, sầm uất trong các hoạt động thương mại ở các chợ vùng biên.

HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC

10. Hội thảo khoa học: Nhìn lại 65 năm Quan hệ Việt Nam - Indonesia và chặng đường phía trước

ĐIỂM SÁCH

11. Quá trình tham gia Cộng đồng ASEAN của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

12. Tổng mục lục Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á năm 2020