TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

TRẦN LÊ MINH TRANG

Sự tiến triển về thể chế trong quan hệ Mỹ - ASEAN 3

Tóm tắt: Quan hệ đối thoại Mỹ - ASEAN được thiết lập từ năm 1977, nhưng quá trình thể chế hóa và nâng cấp quan hệ giữa hai thực thể này chủ yếu diễn ra từ nửa sau thập niên đầu thế kỷ XXI. Điều này không chỉ do truyền thống coi trọng quan hệ song phương của Mỹ, mà còn từ tính thiếu ổn định trong chiến lược của nước này trong quan hệ với khu vực châu Á - Thái Bình Dương trước đó. Tuy nhiên, bối cảnh quốc tế thay đổi, nhất là sự trỗi dậy của Trung Quốc và sự nổi lên của các vấn đề an ninh đã buộc Mỹ và ASEAN tăng cường hợp tác với nhau. Việc nâng cấp quan hệ ASEAN- Mỹ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2022 đã đánh dấu bước chuyển lớn trong tiến trình hoàn thiện thể chế hợp tác chung Mỹ - ASEAN, nhất là trong lĩnh vực chính trị, an ninh. Điều này đã và đang đặt nền móng vững chắc cho thực thi và phát triển các thể chế hợp tác theo từng lĩnh vực, từng chuyên ngành cụ thể giữa Mỹ và ASEAN hiện nay và trong thời gian tới.

VÕ MINH CẢNH, TRẦN HUỲNH ANH, ĐINH TẤN PHONG

Xây dựng chính phủ số ở Singapore và kinh nghiệm cho Việt Nam

Tóm tắt: Xây dựng Chính phủ số là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam nhằm nâng cao hiệu quả năng lực quản trị quốc gia trong bối cảnh mới. Singapore là quốc gia nhiều năm liền đứng đầu thế giới về những thành tựu trong chuyển đổi số quốc gia; đồng thời, Singapore cùng nằm trong khu vực Đông Nam Á, có những nét tương đồng với văn hóa - xã hội của Việt Nam. Do đó, việc nghiên cứu quá trình xây dựng Chính phủ số ở Singapore là cần thiết, là bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc xây dựng Chính phủ số. Bài viết phân tích chiến lược tổng thể và kế hoạch cụ thể trong xây dựng Chính phủ số ở Singapore; từ đó, rút ra những giá trị tham khảo choViệt Nam.

NGUYỄN QUẾ THƯƠNG, TRẦN THỊ MINH GIANG

Hợp tác kinh tế Thái Lan - Nhật Bản trong những năm gần đây và hàm ý cho Việt Nam

Tóm tắt: Thái Lan và Nhật Bản vốn có nền tảng quan hệ hợp tác từ rất lâu, ngay từ triều đại Ayutthaya của Thái Lan, tính đến nay vào khoảng hơn 600 năm. Bước sang thế kỷ XXI, Nhật Bản có một số thay đổi trong chính sách đối ngoại, đặc biệt chú trọng chính sách đối ngoại hướng tới khu vực Đông Nam Á, nhất là trong lĩnh vực kinh tế. Bên cạnh đó, chính sách đối ngoại của Thái Lan đầu thế kỷ XXI cũng ưu tiên thiết lập mối quan hệ khăng khít trở lại với các nước lớn Mỹ, Nhật Bản và Liên minh Châu Âu, mà Thái Lan quên lãng khoảng hơn 10 năm cuối thế kỷ XX. Vì vậy, hiện nay, Nhật Bản càng chú trọng tới việc ký kết, cũng như thực hiện các Hiệp định thương mại tự do với Thái Lan, tăng cường trao đổi thương mại và đầu tư giữa hai nước. Những phân tích, đánh giá về mối quan hệ kinh tế giữa Nhật Bản và Thái Lan sẽ gợi mở cho Việt Nam một số bài học kinh nghiệm trong quan hệ quốc tế, nhất là trong quan hệ đối với Nhật Bản.

HOÀNG THỊ GIANG

Giải pháp phục hồi xã hội của Indonesia sau đại dịch Covid-19

Tóm tắt: Đại dịch Covid-19 diễn ra từ cuối năm 2019 đến nay đã gây ảnh hưởng toàn diện, sâu rộng tới tất các các quốc gia trên thế giới nói chung, trong đó có Indonesia nói riêng. So với các nước  trong khu vực, Indonesia là quốc gia chịu tác động nặng nề nhất cả về kinh tế lẫn xã hội. Tình trạng nghèo đói và thất nghiệp gia tăng, giáo dục và an sinh xã hội của người dân cũng bị đảo lộn... Bên cạnh việc phục hồi kinh tế thì phục hồi xã hội cũng rất quan trọng trong chính sách của Chính phủ Indonesia. Bài viết điểm qua một số tác động của đại dịch Covid-19 đối với lĩnh vực xã hội và giải pháp phục hồi xã hội của Chính phủ Indonesia.

HOÀNG THỊ MỸ NHỊ, PHẠM THANH TỊNH

Truyền thông đại chúng Islam trong phát triển văn hóa đại chúng ở Indonesia

Tóm tắt: Văn hóa đại chúng ngày càng đóng vai trò quan trọng, trở thành động lực cho mục tiêu phát triển của quốc gia, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp sáng tạo củaChính phủ Indonesia. Trong đó, truyền thông đại chúng Islam nói riêng đang phát triển mạnh mẽ và làm thay đổi một số đặc tính văn hóa, kéo theo những biến đổi trong nhận thức về mối quan hệ xã hội và Islam giáo. Bài viết phân tích khái quát truyền thông đại chúng Islam và những ảnh hưởng đối với phát triển văn hóa đại chúng như công nghiệp văn hóa, mở rộng không gian văn hóa và hội nhập văn hóa toàn cầu. Bên cạnh đó, bài viết đánh giá những hạn chế và thách thức từ sự xuất hiện của tư tưởng tôn giáo bảo thủ, phong trào chính trị - xã hội mới, mặt trận dân túy thông qua truyền thông đại chúng Islam ở Indonesia.

HỒ THỊ THANH NGA

Hợp tác giữa Việt Nam và Ấn Độ: nhìn từ Di sản văn hóa Thánh địa Mỹ Sơn

Tóm tắt: Văn minh Ấn Độ phát triển rực rỡ trên nhiều lĩnh vực và lan tỏa tới nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Bài viết này thông qua Di sản Văn hóa thế giới - Thánh địa Mỹ Sơn - một trong những trung tâm tôn giáo, chính trị lớn nhất của Ấn Độ giáo tại khu vực Đông Nam Á để tìm hiểu những dấu ấn của nền văn minh Ấn Độ tới Việt Nam. Quần thể di tích Mỹ Sơn còn lưu giữ đậm nét dấu ấn của nền văn minh Ấn Độ trên nhiều phương diện: từ tôn giáo, tư tưởng, ngôn ngữ, văn học đến nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc... Thánh địa Mỹ Sơn là đỉnh cao của sự kết hợp, giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Ấn Độ. Quá trình ảnh hưởng, giao lưu, tiếp biến văn hóa giữa Việt Nam và Ấn Độ hơn 1000 năm qua tại Mỹ Sơn là nền tảng vững chắc cho sự hợp tác, giao lưu văn hóa giữa hai nước trong thế kỷ XXI.

NGUYỄN VIẾT XUÂN

Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản giai đoạn 1992 - 2022: thách thức và triển vọng hợp tác

Tóm tắt: Việt Nam và Nhật Bản là hai quốc gia có mối quan hệ từ khá sớm và phát triển ngày càng tốt đẹp, được hai bên xác định là quan hệ "Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á". Trải qua 50 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, nhất là kể từ năm 1992, khi Nhật Bản chính thức mở lại hoạt động viện trợ cho Việt Nam, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đạt được nhiều thành tựu, đóng góp quan trọng vào sự phát triển của mỗi nước và xây dựng môi trường hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực. Trên cơ sở đánh giá những kết quả tích cực của quan hệ Việt Nam - Nhật Bản giai đoạn 1992 - 2022, bài viết tập trung làm rõ những khó khăn, thách thức và triển vọng của mối quan hệ Việt Nam - Nhật Bản trong thời gian tới.

HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC

Hội thảo quốc tế "Navigating Forward: Advancing Maritime Cooperation for Sustained Prosprity in Malaysia - China Collaboration" (Định hướng phía trước: Thúc đẩy hợp tác biển để thịnh vượng bền vững trong hợp tác Malaysia - Trung Quốc)

Tóm tắt: Hội thảo quốc tế “Navigating Forward: Advancing Maritime Cooperation for Sustained Prosprity in Malaysia China Collaboration” (Định hướng phía trước: Thúc đẩy hợp tác biển để thịnh vượng bền vững trong hợp tác Malaysia - Trung Quốc) do Viện Nghiên cứu Biển Malaysia (MIMA) và Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Trung Quốc (CIISS) đồng tổ chức ngày 21 - 22/11/2023, tại Georgetown, Penang, Malaysia. Hội thảo đã thu hút đông đảo các học giả Malaysia, các học giả Trung Quốc, Indonesia, Philippines và Việt Nam. Đồng thời có sự tham dự của các đại biểu đến từ các đơn vị như Bộ Ngoại giao Malaysia, Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Đại sứ quán các nước tại Malaysia như Mỹ, Anh, Australia, Nhật Bản, và một số cơ quan đại diện nước ngoài tại Malaysia.

Hội thảo là diễn đàn để các học giả Trung Quốc và Đông Nam Á trao đổi với nhau các vấn đề hợp tác BRI ở Đông Nam Á với vấn đề an ninh hàng hải ở khu vực, bao gồm những thành tựu, vấn đề đặt ra và phương hướng.

ĐIỂM SÁCH

Trending Islam: Cases from Southeast Asia (Xu hướng Islam giáo: Trường hợp các nước Đông Nam Á)

Tóm tắt: Cuốn sách xem xét sự phát triển và truyền tải các ý tưởng mới nổi về Islam giáo ở các nước Đông Nam Á hải đảo, bao gồm Indonesia, Malaysia, Singapore và Brunei. Cuốn sách gồm 10 chương, chia làm 3 phần, nội dung xoay quanh việc trả lời những câu hỏi sau: Đâu là động lực, xu hướng thúc đẩy chủ nghĩa cực đoan ở Đông Nam Á? Tình hình chính trị đang thay đổi nhanh chóng ở các quốc gia này ảnh hưởng như thế nào đến sự gắn kết xã hội? Các hệ tư ưởng Islam giáo cực đoan và phân biệt chủng tộc đang trở nên phổ biến hơn ở mức độ nào? Các nhóm/cá nhân nhất định sử dụng mạng xã hội như thế nào để truyền tải ý tưởng của họ và điều này có tác động gì đến diễn ngôn Islam giáo? Có những diễn ngôn cạnh tranh nào chống lại chủ nghĩa cực đoan? Nếu những bài học kinh nghiệm này tổn tại, chúng được truyền tải như thế nào? Để giải quyết những câu hỏi này, cuốn sách đưa ra hai mục tiêu chính: i) chỉ ra những ý tưởng mới nổi từ các quốc gia Đông Nam Á hải đảo để biết những ý tưởng này được tiếp thu và truyền tải như thế nào, cũng như phân tích những ý tưởng nào chiếm ưu thế và trong lĩnh vực nào?; ii) kiểm tra những người truyền tải các xu hướng mới, bao gồm các cá nhân, nhóm hoặc tổ chức chủ chốt cần theo dõi. Do đó, khi đề cập đến xu hướng hoặc người tạo ra xu hướng, cuốn sách đề cập đến cá nhân và nhóm diễn ngôn và phương tiện truyền thông. Ngoài ra, cuốn sách dành nhiều dung lượng để thảo luận vai trò của Internet trong việc phổ biến các diễn ngôn tôn giáo Vai trò của Internet, đặc biệt là việc sử dụng phương tiện truyền thông xã hội để thúc đẩy việc giải thích các ý tưởng Islam giáo hoặc để đạt được ảnh hưởng trong phạm vi công cộng, đang trở nên quan trọng hơn vì nó cho phép thông tin lan truyền nhanh hơn và rộng hơn. Mặc dù không loại bỏ các vấn đề truyền thống như chủ nghĩa cực đoan và khủng bố, những vấn đề tiếp tục ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người dân trong khu vực, cuốn sách đi sâu vào sự tương tác giữa chủ nghĩa cực đoan bạo lực và bất bạo động, cũng như những phản ứng tự do và tiến bộ đối với chúng. Islam giáo thịnh hành đề cập đến việc truyền bá đạo Islam ở một số quốc gia và một số nghiên cứu điển hình.