TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

DƯƠNG VĂN HUY

Vai trò trung tâm của ASEAN với sáng kiến an ninh toàn cầu của Trung Quốc

Tóm tắt: Vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc hợp tác khu vực được xem là một trong những mục tiêu then chốt của ASEAN, đồng thời nó cũng phản ánh phát triển của khối này. Theo đó, ASEAN hiện nay đã không ngừng thúc đẩy vai trò trung tâm của mình. Tuy nhiên, một trong những vấn đề đặt ra hiện nay là vai trò trung tâm của ASEAN sẽ phải thích ứng như thế nào đối với các sáng kiến hợp tác của các nước lớn, trong đó có "sáng kiến an ninh toàn cầu" (GSI) của Trung Quốc. Sáng kiến này nằm trong hàng loạt các sáng kiến hợp tác quốc tế khác mà nước này đã đưa ra nhằm ứng phó với sức ép của Mỹ và phương Tây ngày càng lớn hơn với Bắc Kinh, cũng như nhằm gia tăng ảnh hưởng trên phạm vi toàn cầu của mình. Đồng thời, GSI thể hiện sự chuyển biến trong tư tưởng ngoại giao mới của ông Tập Cận Bình và là phương tiện quan trọng để thúc đẩy xây dựng "Cộng đồng chung vận mệnh cho nhân loại", cũng như cung cấp "phương án Trung Quốc" ứng phó với biến động phức tạp của cục diện thế giới hiện nay. Đông Nam Á được coi là "yết hầu" trong nhiều sáng kiến hợp tác của Trung Quốc. Do vậy, GSI cũng sẽ tác động mạnh mẽ tới khu vực này. Theo đó, vấn đề đặt ra hiện nay là vai trò trung tâm của ASEAN sẽ tương tác ra sao với sáng kiến này của Trung Quốc.

NGUYỄN VĂN KIM - NGUYÊN NGỌC BÁCH

Srivijaya và những biến đổi trong quan hệ thương mại Đông Nam Á thế kỷ VII - XI

Tóm tắt: Là một thể chế biển, hình thành ở vùng quần đảo, trong nhiều thế kỷ, Srivijaya từng có quan hệ với các quốc gia, trung tâm kinh tế châu Á. Dựa vào sức mạnh kinh tế biển, nắm giữ các eo biển, làm chủ các tuyến hải thương, vương quốc này đã mở rộng ảnh hưởng đến nhiều trung tâm kinh tế khu vực. Kinh tế biển đã đem lại sự phồn thịnh cho Srivijaya, đồng thời khẳng định vị thế chính trị, văn hóa của vương quốc này. Bài viết tập trung phân tích tiềm năng kinh tế, mối quan hệ ba cực: kinh tế, chính trị và văn hóa trong sự phát triển của vương quốc, những thay đổi trong cấu trúc quyền lực khu vực dưới tác động của nhiều nhân tố, trong đó có quan hệ kinh tế và những biến đổi của hệ thống hải thương châu Á thế kỷ VII-XI.

HOÀNG THỊ MỸ NHỊ - NGUYỄN VIẾT ĐỨC

An ninh lương thực ở ASEAN: những thách thức trong bối cảnh mới

Tóm tắt: Trong hơn một thập kỷ qua, các quốc gia Đông Nam Á đã có những thành tựu trong việc cải thiện tình hình an ninh lương thực và cũng đối mặt với những thách thức và tác động bên trong và bên ngoài trên toàn khu vực. Bài viết tập trung phân tích các nhân tố tác động mới như biến đổi khí hậu, đại dịch và các cuộc xung đột; làm rõ thực trạng an ninh lương thực của ASEAN. Bên cạnh đó, bài viết đánh giá những ưu điểm và hạn chế của các hành động của ASEAN nhằm khắc phục, duy trì và phát triển an ninh lương thực. Từ đó, phát hiện những thách thức của an ninh lương thực hiện nay và trong thời gian tới của khu vực.

CAO THỊ MAI HOA

Thực trạng nguồn nhân lực Campuchia từ năm 2018 đến năm 2023

Tóm tắt: Phát triển nguồn nhân lực là một trong bốn nội dung của Chiến lược Tứ giác Campuchia, đặc biệt giai đoạn 4 từ năm 2018 đến 2023, nguồn nhân lực trở thành lĩnh vực ưu tiên hàng đầu nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng cường nhân lực khoa học công nghệ, sáng tạo, đổi mới, kỹ thuật... Theo đó, các mục tiêu phát triển nguồn nhân lực bao gồm tăng cường chất lượng giáo dục, khoa học và công nghệ; đào tạo kỹ thuật và dạy nghề; tăng cường y tế và bảo trợ xã hội. Campuchia có số lượng lớn thanh niên đang trong độ tuổi lao động và sẵn sàng tham gia thị trường lao động. Lực lượng dân số trẻ là nhân tố quan trọng trong phát triển kinh tế, xã hội. Campuchia bước đầu thực hiện thành công các chính sách phát triển nguồn nhân lực, hiện đại hóa hệ thống giáo dục, đổi mới giáo dục đại học, xây dựng kế hoạch tổng thể đào tạo kỹ thuật và dạy nghề. Bài viết phân tích thực trạng nguồn nhân lực của Campuchia từ năm 2018 đến năm 2023 và khái quát các chính sách giáo dục, đào tạo kỹ thuật và dạy nghề, y tế, bảo trợ xã hội nhằm phát triển nguồn nhân lực.

NGUYỄN XUÂN TÙNG - NGUYÊN QUỲNH TRANG

Chính sách kinh tế đối ngoại của Thái Lan trong những năm gần đây

Tóm tắt: Kể từ khi thủ Tướng Prayuth Chan - Ocha lên nắm quyền năm 2014, nền kinh tế Thái Lan có nhiều sự chuyển biến nhờ thi hành hàng loạt chính sách cải cách kinh tế, trong đó có chính sách kinh tế đối ngoại và bước đầu đạt được một số thành tựu đáng khích lệ như từ một nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi khủng hoảng tài chính Châu Á dần trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trong ASEAN và đứng trong top 15 quốc gia có GDP lớn nhất Châu Á(t) với GDP đạt mức 534,7 tỷ USD trong năm 2022. Bài viết đề cập đến một số chính sách kinh tế đối ngoại và đánh giá tổng quan tình hình kinh tế đối ngoại của Thái Lan trong giai đoạn gần đây, đồng thời chỉ ra một số bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trên con đường phát triển.

CAO THỊ VÂN, HOÀNG THỊ HƯƠNG LY

Di cư của người Việt vào Xiêm trong thế kỷ XIX

Tóm tắt: Lịch sử di cư của người Việt sang Xiêm (hay Thái Lan ngày nay) đã trải qua nhiều đợt, hình thành nên một cộng đồng định cư tập trung, đông đảo ở đây. Trong đó, thế kỷ XIX được xem là khoảng thời gian chứng kiến nhiều biến cố trong lịch sử của Việt Nam, thúc đẩy người Việt di cư trên quy mô lớn. Bài báo này nỗ lực dựng lại bức tranh di cư của người Việt sang Xiêm trong thế kỷ XIX, nhìn nhận di cư người Việt từ các yếu tố hút - đẩy, đồng thời khái quát đặc điểm của quá trình người Việt di cư sang Xiêm dưới sự trị vì của các vua đầu triều Nguyễn.

HOÀNG NGUYÊN KHAI

Xu hướng các doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào Việt Nam và một số khuyến nghị

Tóm tắt: Quan tâm lớn của các doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp Nhật Bản. Sự thu hút trên xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm tăng trưởng kinh tế cao và ổn định chính trị bậc nhất tại khu vực Đông Nam Á, các nỗ lực ổn định kinh tế vi mô, cải thiện môi trường đầu tư, cải cách thủ tục hành chính. Bên cạnh đó, Việt Nam và Nhật Bản cũng có nhiều nét tương đồng về văn hóa, khoảng cách địa lý không xa và rất nhiều đường bay trực tiếp giữa hai nước đã được vận hành ổn định. Chi phí nhân công Việt Nam khá thấp, trong khi đó người lao động Việt Nam nắm bắt kỹ thuật mới nhanh, sáng tạo, chịu khó. Với một đất nước 100 triệu dân, thu nhập bình quân đầu người tăng cao hàng năm, Việt Nam đang là thị trường có sức mua tăng cao trưởng cao trong khu vực. Đây là những yếu tố chủ yếu tác động đến nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài, bao gồm doanh nghiệp Nhật Bản vào Việt Nam.

HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC

Hội thảo quốc tế: Di cư và sức khỏe người di cư ASEAN

Tóm tắt: Ngày 26/6/2023, tại Hà Nội đã diễn ra Hội thảo quốc tế “Di cư và sức khoẻ người di cư ASEAN”. Hội thảo do Bộ Y tế, Phái đoàn di cư quốc tế tại Việt nam (IOM) và tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam (WHO) phối hợp tổ chức. Hội thảo là cơ hội tốt cho các quốc gia thành viên ASEAN cùng nhận diện thực trạng và xu hướng di cư trong khu vực và thế giới, cũng như tác động của nó đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Đây cũng là dịp chia sẻ các bài học kinh nghiệm, sáng kiến và các mô hình chính sách của khu vực nhằm tăng cường hợp tác giữa các nước ASEAN, cũng như giữa ASEAN với các đối tác nhằm thúc đẩy và nâng cao sức khoẻ của người di cư.

ĐIỂM SÁCH

"ASEAN and India - ASEAN Relations

Navigating Shifting Geopolitics" (ASEAN và quan hệ Ấn Độ - ASEAN: Điều chỉnh hướng dịch chuyển địa chính

Tóm tắt: Cuốn sách phân tích gần 30 năm quan hệ Ấn Độ - ASEAN nhìn từ góc độ đương đại, xác định những lý do khiến Ấn Độ có mối quan hệ sôi nổi và quan trọng với ASEAN, đồng thời xem xét các mối liên kết văn hoá, kinh tế, chính trị và chiến lược giữa ASEAN. Đặc biệt, cuốn sách dự đoán triển vọng của mối quan hệ Ấn Độ - ASEAN trong bối cảnh địa chính trị Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương đang thay đổi và khám phá các chính sách tiềm năng có thể tăng cường kết nối giữa Ấn Độ và các nước Đông Nam Á. Ngoài ra cuốn sách chỉ ra các cường quốc bên ngoài ảnh hưởng đến ASEAN như thế nào, với nhiều người trong số họ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và cấu trúc khu vực của nó ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.