TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

1. VÕ XUÂN VINH

Hợp tác an ninh Australia - ASEAN hai thập niên đầu thế kỷ XXI.

Tóm tắt: Hợp tác an ninh giữa Australia và ASEAN diễn ra dưới nhiều cấp độ như Diễn đàn ASEAN - Australia, Hội nghị sau Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN (PMC+1), hội nghị cấp lãnh đạo (cấp cao), trong khuôn khổ của của Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+). Cơ chế hợp tác song phương Australia - ASEAN diễn ra thường xuyên nhất là Diễn đàn ASEAN - Australia (bắt đầu từ năm 1974 và được duy trì thường niên). Tuy nhiên, đại diện cao nhất của hai bên tham dự diễn đàn là Phó Thư ký ngoại giao phía Australia và đồng cấp phía các nước ASEAN nên ảnh hưởng của các diễn đàn này không thực sự lớn. Trong khuôn khổ của bài viết này, chúng tôi làm rõ hợp tác an ninh Australia - ASEAN trên ba lĩnh vực là hợp tác chống khủng bố, hợp tác chống buôn người, và hợp tác bảo vệ an ninh biển (bao gồm vấn đề Biển Đông) trong hai thập niên đầu thế kỷ XXI.

2. PHẠM THANH TỊNH, NGUYỄN SỸ TUẤN

Đóng góp của văn hóa Ấn Độ vào việc xây dựng các giá trị văn hóa mới ở khu vực Đông Nam Á Hải đảo.

Tóm tắt: Ấn Độ là quốc gia mà các thành tố văn hóa có sức lan tỏa sâu rộng trên phạm vi toàn thế giới, không chỉ ở phương Đông mà cả phương Tây, trong đó có Đông Nam Á. Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ tới các quốc gia Đông Nam Á nói chung, khu vực Đông Nam Á hải đảo nói riêng hiện diện trên mọi mặt của đời sống văn hóa - xã hội cả trong quá khứ lẫn hiện tại. Bài viết tập trung khái quát những nét chính về văn hóa Đông Nam Á trước khi đối diện, tiếp xúc với văn hóa Ấn Độ, đồng thời nêu lên những đóng góp của văn hóa Ấn Độ trong việc hình thành những giá trị văn hóa mới ở khu vực trong quá trình giao lưu - tiếp biến văn hóa.

3. NGUYỄN VIẾT XUÂN

Tác động của sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc đến quan hệ Lào - Việt Nam giai đoạn 1986 – 2016.

Tóm tắt: Quan hệ Lào - Việt Nam đã được khẳng định là mối quan hệ truyền thống đặc biệt, được chính phủ và nhân dân hai nước dày công vun đắp. Trong 30 năm kể từ sau khi cùng thực hiện công cuộc mở cửa, đổi mới đất nước (1986 - 2016), mối quan hệ đặc biệt tiếp tục được đẩy mạnh và đạt được nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực hợp tác. Tuy nhiên, bối cảnh quốc tế của thời hậu Chiến tranh lạnh cùng với địa vị quốc tế của mỗi nước từ sau đổi mới đã xuất hiện những nhân tố mới tác động đến mối quan hệ truyền thống giữa hai nước Lào - Việt Nam, trong đó nổi bật nhất là nhân tố Trung Quốc. Bài nghiên cứu tập trung phân tích, đánh giá những tác động của nhân tố Trung Quốc đến quan hệ Lào - Việt Nam trong 30 năm hai nước thực hiện công cuộc đổi mới đất nước.

4. NGUYỄN THANH MINH

Chính sách biển Đông của Trung Quốc từ năm 1949 đến nay.

Tóm tắt: Vấn đề Biển Đông là vấn đề không chỉ liên quan đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai phát triển kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, Biển Đông lại đang là khu vực tranh chấp phức tạp nhất trên thế giới hiện nay, bởi vì: Diện tích vùng biển và số lượng đảo tranh chấp lớn nhất với diện tích vùng biển trong đường chín đoạn lên tới gần 2 triệu km, liên quan đến nhiều bên nhất, cụ thể là 5 nước, 6 bên, Trung Quốc là một nước lớn, một bên tranh chấp nhưng lại đưa ra yêu sách không rõ ràng và phi lý, khiến tranh chấp càng phức tạp hơn. An ninh và ổn định, cũng như tự do hàng hải ở Biển Đông hiện nay đang phụ thuộc rất lớn vào chính sách của Trung Quốc. Do đó, việc nghiên cứu, tìm hiểu về chính sách của Trung Quốc là rất cần thiết và cấp bách hiện nay. Chính sách về Biển Đông của Trung Quốc là vấn đề lớn, để hiểu rõ cần phải nghiên cứu trên nhiều góc độ. Trong khuôn khổ bài nghiên cứu này, tôi chỉ đề cập đến vai trò của Biển Đông đối với Trung Quốc, sau đó khái quát chính sách của nước này trong từng giai đoạn, từ đó đưa ra một số đánh giá và đề xuất khuyến nghị.

5. NGUYỄN HÀ PHƯƠNG, LÊ PHƯƠNG HOA

Thực trạng di chuyển lao động theo ngành kinh tế của Thái Lan và Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Tóm tắt: Tăng trưởng và phát triển kinh tế của mỗi quốc gia thường đi liền với chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Cùng với đó, để đáp ứng được mục tiêu hướng đến một nền kinh tế sản xuất theo định hướng xuất khẩu gắn với chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu, một lực lượng lao động lớn của Thái Lan đã chuyển dịch từ khu vực nông nghiệp sang phi nông nghiệp. Việc di chuyển như vậy sẽ có tác động không nhỏ đến nền kinh tế và xã hội của Thái Lan. Do đó, bài viết tập trung phân tích: (1) Bối cảnh thị trường Lao động Thái Lan; (2) Thực trạng di chuyển lao động theo ngành kinh tế của Thái Lan bao gồm nhu cầu dịch chuyển, số lượng/ quy mô dịch chuyển; (3) Những thách thức đặt ra cho Thái Lan và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

6. HÀ THỊ ĐAN

Dấu ấn của Hindu giáo trong văn học và nghệ thuật của Campuchia thời kỳ Angkor (802 - 1442).

Tóm tắt: Chung một "mẫu số" với nhiều quốc gia Đông Nam Á khác, ngay từ đầu công nguyên, qua con đường thương mại và truyền giáo, Campuchia đã có sự giao lưu, tiếp xúc với văn hóa Ấn Độ. Quá trình giao lưu, tiếp xúc này dẫn tới sự ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hóa Ấn Độ đối với văn hóa Campuchia, đặc biệt là các tôn giáo lớn, trong đó có Hindu giáo. Cũng như văn hóa Ấn Độ, Hindu giáo du nhập một cách hòa bình và dần dần thấm sâu trong đời sống văn hóa của người dân nơi đây. Bài viết từ việc đề cập đến ảnh hưởng của tôn giáo này lên đời sống văn học, nghệ thuật Campuchia thời kỳ Angkor (802 - 1442) một mặt khẳng định sự chi phối mạnh mẽ của đạo Hindu lên đời sống văn hóa người Khmer; mặt khác, nhấn mạnh tính chủ động và sáng tạo của cư dân bản địa trong quá trình giao lưu, tiếp xúc với các luồng văn hóa đến từ bên ngoài.

7. LÊ HOÀNG ANH

Chính sách Hướng Nam Mới của Đài Loan ở Đông Nam Á.

Tóm tắt: Chính sách Hướng Nam Mới là một trong những chiến lược kinh tế quan trọng của Đài Loan, đặc biệt trong quan hệ với các nước Đông Nam Á. Chính sách này đã và đang đem lại những kết quả đáng ghi nhận trong quan hệ giữa Đài Loan với các nước Đông Nam Á về kinh tế, thương mại, du lịch, văn hóa, giáo dục, y tế. Bài viết khái quát một số nội dung chính của Chính sách, việc triển khai chính sách trên các lĩnh vực như kinh tế, du lịch, y tế, trao đổi nguồn nhân lực, v.v..., đồng thời đưa ra một số nhận xét, đánh giá về Chính sách Hướng Nam Mới của Đài Loan.

8. NGUYỄN ĐÌNH CƠ, NGUYỄN THANH LỢI

Liên minh kháng Pháp ở Tây Ninh.

Tóm tắt: Liên minh kháng chiến giữa Trương Quyền và Pucombo là một hiện tượng độc đáo trong lịch sử cận đại ở Nam Kỳ, kế thừa truyền thống đoàn kết đã có từ trước đó của hai dân tộc Việt Nam - Campuchia và phát huy lên một tầm cao mới. Cả hai ông đều chọn vùng đất biên viễn của Tây Ninh làm căn cứ để xây dựng lực lượng kháng chiến và hợp đồng tác chiến. Những trận đánh của liên quân diễn ra trên khắp các chiến trường, từ Sài Gòn, Tây Ninh cho đến Campuchia, đã khiến cho quân Pháp thất điên bát đảo, cổ vũ mạnh mẽ cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Nam Kỳ và cả nước.

9. TRẦN VĂN HÀ

Phục hồi dựa vào tương trợ cộng đồng sau thảm họa hạn hán và xâm nhập mặn ở bán đảo Cà Mau.

Tóm tắt: Thảm họa thiên tai hạn hán và xâm nhập mặn diễn ra vào mùa khô năm 2015, 2016 đã gây thiệt hại rất nặng nề cho Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), nhất là đối với các cộng đồng vùng ven biển Bán đảo Cà Mau (BĐCM). Sự phục hồi sau thảm họa luôn là nhiệm vụ chính của các cộng đồng bị ảnh hưởng. Song, những nghiên cứu về sự tương trợ cộng đồng dựa trên quan hệ văn hóa xã hội để phục hồi thảm họa còn ít được biết đến, đặc biệt là ở cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS) dễ bị tổn thương. Bài viết bên cạnh việc đề cập đến trợ giúp của Chính phủ ở cấp độ vĩ mô, đi sâu tìm hiểu sự hỗ trợ xã hội trong quá trình phục hồi đời sống và sản xuất ở cấp độ vi mô đối với hộ gia đình và cộng đồng yếu thế bị ảnh hưởng bởi thảm họa thiên tai. Cơ sở dữ liệu của nghiên cứu được thực hiện dựa vào thao tác kỹ thuật bán cấu trúc để thu thập thông tin, bao gồm 25 - 31 hộ gia đình từ 4 cộng đồng cùng 16 đại diện cho các bên liên quan của chính quyền cấp, xã và các tổ chức chính trị xã hội tại địa phương của 2 tỉnh Kiên Giang và Cà Mau.

HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC

10. Hội thảo quốc tế: "Việt Nam - ASEAN: Hành trình 25 năm và chặng đường phía trước"

ĐIỂM SÁCH

11. "Kỹ thuật số và Tạo thuận lợi thương mại bền vững trong ASEAN: Báo cáo Tiểu khu vực"