TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

CHÍNH TRỊ - AN NINH CHÂU ÂU

1. VŨ THỤY TRANG

Phỏng vấn Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Belarus tại nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ngài Uladzimir Baravikou nhân dịp Quốc khánh Cộng hòa Belarus

Lời Tòa soạn: Nhân dịp Quốc khánh Cộng hòa Belarus (03/7/1991-03/7/2023), Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu đã thực hiện cuộc phỏng vấn Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Belarus tại nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ngài Uladzimir Baravikou. Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu trân trọng giới thiệu với độc giả nội dung cuộc phỏng vấn này.

2. BÙI HỒNG HẠNH & NGUYỄN THỊ NGỌC LAN

Chiến lược "Nước Anh toàn cầu" và tác động của nó đến khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (2016-2022)

Tóm tắt: Vương quốc Anh là một quốc gia có vai trò lịch sử đặc biệt trong quan hệ quốc tế. Từng là một đế quốc "mặt trời không bao giờ lặn", ảnh hưởng về ngôn ngữ, văn hoá của Anh vẫn còn ghi dấu trên khắp các châu lục. Hậu Brexit, thế giới quan tâm khá nhiều đến những động thái điều chỉnh chính sách của Vương quốc Anh trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là chính sách đối ngoại. Trong bối cảnh đó, tháng 3/2021, chính phủ Anh đã công bố chiến lược "Nước Anh toàn cầu trong thời đại cạnh tranh: Đánh giá tích hợp về chính sách an ninh, quốc phòng, phát triển và đối ngoại". Đây là một sự tiếp nối và khẳng định về một chiến lược "Nước Anh toàn cầu" đã công bố từ năm 2016. Có thể thấy, giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2022 là một giai đoạn với nhiều biến động của thế giới, khu vực và của cả chính nội bộ nước Anh, chiến lược "Nước Anh toàn cầu" được tuyên bố và từng bước tiến hành như là một bước đi mới trong chính sách đối ngoại của nước này sau khi rời khỏi EU. Do đó, bài viết xem xét nội dung và quá trình triển khai Chiến lược này của Anh giai đoạn từ năm 2016 - 2022, từ đó đưa ra những nhận định về tác động của Chiến lược này đến khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

KINH TẾ - PHÁP LUẬT CHÂU ÂU

3. NGUYỄN THỊ NGỌC & NGÔ XUÂN BÌNH

Khung pháp lý về bảo vệ môi trường trong vận tải bằng đường biển ở Tây Ban Nha

Tóm tắt: Vận tải bằng đường biển là giải pháp đặc biệt hữu hiệu cho vận chuyển hàng hóa xuyên quốc gia ở Tây Ban Nha và nhiều quốc gia có biển trên thế giới. Với vị thế là một quốc gia ven biển, những năm qua vận tải biển đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của Tây Ban Nha; là cầu nối quan trọng trong trao đổi, buôn bán hàng hóa nội địa và quốc tế của nước này. Song vận tải biển cũng gây ra những vấn đề nhất định cho môi trường biển như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước, tiếng n, chất thải rắn.... Vì vậy, Tây Ban Nha Nha xây dựng và áp dụng khung luật pháp, chính sách khác nhau để bảo vệ môi trường biển, trong đó có cả khung luật, quy định chủ đạo nhưng cũng có cả việc đan xen vào khung luật, quy định khác. Tuy nhiên, quá trình thực thi khung pháp lý này vẫn nổi lên bất cập như việc sửa đổi chậm trễ, việc áp dụng đúng, đầy đủ khung luật là không dễ dàng, việc xác định mức bồi thường thiệt hại đầy đủ cho môi trường biến rất khó khăn...

4. NGUYỄN THỊ HỒNG MINH

Cải cách Thượng viện Anh: Nguyên nhân và những vấn đề đặt ra

Tóm tắt: Mô hình lưỡng viện ở Anh tồn tại từ thế kỷ 14, nhưng đến đầu thế kỷ 20 vấn đề cải cách thượng viện mới được đặt ra. Nguyên nhân quan trọng của cải cách là do thể chế này có tính đại diện thấp. Sự suy giảm về số lượng, quyền hạn cũng như những thay đổi mạnh mẽ trong cơ cấu thành phần là những cải cách mang tính bước ngoặt trong lịch sử tồn tại của thượng viện Anh. Trên cơ sở lý thuyết hệ thống từ cách tiếp cận cấu trúc chức năng, bài viết sử dụng hai phương pháp phân tích tổng hợp và so sánh hệ thống nhằm khái quát quá trình cải cách của thượng viện Anh, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra.

LỊCH SỬ - VĂN HÓA - XÃ HỘI CHÂU ÂU

5. NGUYỄN THỊ NHƯ HOÀI

Phát triển con người Việt Nam trong thời đại cách mạng công nghiệp lần thứ tư nhìn từ góc độ lý luận của triết học Mác

Tóm tắt: Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang đặt ra những yêu cầu mới, đòi hỏi con người hiện đại có năng lực, phẩm chất phù hợp với xã hội. Trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, Việt Nam luôn lấy triết học Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiền; do đó, việc nghiên cứu và vận dụng quan điểm của C.Mác và Ph. Angghen về phát triển con người trong bối cảnh hiện nay có ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Trước thực tiễn đó, bài viết phân tích quan điểm của triết học Mác về phát triển con người; từ đó trình bày một số yêu cầu đặt ra đối với việc phát triển con người Việt Nam trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

QUAN HỆ VIỆT NAM - CHÂU ÂU

6. PHẠM THỊ YÊN

Trật tự đa cực kiểu mới sau khi bùng nổ xung đột ở Ukraine và những tác động đến Việt Nam

Tóm tắt: Bài viết cho rằng, trật tự thế giới sau khi xung đột ở Ukraine bùng nổ có nhiều khả năng là trật tự đa cực kiểu mới. Trật tự này có vai trò nổi bật của các "cực" độc lập là các cường quốc: Mỹ, Nga, Trung Quốc, EU và Ấn Độ. Do sự gắn kết lịch sử và mang tầm chiến lược của Việt Nam với các nước lớn, trật tự đa cực mới sẽ có những tác động đến Việt Nam. Nếu như sự tham gia của ASEAN mở ra cơ hội để Việt Nam đóng góp vào quá trình kiến tạo luật chơi, rủi ro về việc các cường quốc sử dụng vũ lực sau khi Nga tiến hành "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine có thể tạo ra thách thức cho Việt Nam trong việc bảo đảm an ninh quốc gia.

7. BÙI ĐỨC DŨNG

Bất cân xứng thông tin về chương trình đào tạo đại học ở Việt Nam: Thực trạng và một số khuyến nghị

Tóm tắt: Một trong những lý do dẫn tới việc sinh viên chậm tốt nghiệp hoặc thôi học là do sinh viên có kết quả học tập yếu kém, sinh viên đi du học và sinh viên chuyển trường do nhận thấy nội dung đào tạo không phù hợp với sở thích, nguyện vọng cá nhân. Tình trạng này có một phần nguyên nhân quan trọng đến từ bất cân xứng thông tin, thiếu tương tác/trao đổi thông tin giữa trường đại học với các đối tượng bên ngoài (điển hình là học sinh và phụ huynh). Bên cạnh đó, tỷ lệ thất nghiệp của người có trình độ đại học và sau đại học trong những năm gần đây luôn cao hơn mức thất nghiệp chung của cả nước từ 1,71 đến 1,95 lần. Đây là một thực trạng đáng lo ngại, đặt ra yêu cầu xem xét quá trình cung cấp trao đổi thông tin giữa trường đại học với các bên liên quan dẫn đến tình trạng sinh viên bỏ học do nhận thấy việc không phù hợp. Trên cơ sở khảo sát người học năm thứ nhất ở một số trường đại học công lập tự chủ, bài viết nhằm nhận diện các thông tin mà sinh viên mong muốn nhận được để lựa chọn trường đại học cũng như chỉ ra những bất cân xứng giữa thông tin mong đợi nhận được và thông tin thực tế được cung cấp bởi một số trường đại học tự chủ và đề xuất một số khuyến nghị các bên liên quan.

8. NGUYỄN PHÚC HIỀN

Giải pháp thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của CHLB Đức vào Việt Nam

Tóm tắt: CHLB Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam ở châu Âu, nhưng lại có đầu tư FDI rất khiêm tốn vào Việt Nam với tổng số vốn đăng ký đến năm 2022 là 2,37 tỷ USD, so với 81 tỷ USD (Hàn Quốc) và 68 tỷ USD (Nhật Bản), xếp thứ 16 trong các quốc gia có nguồn vốn FDI lớn nhất tại Việt Nam (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2022). Vì vậy mục đích của nghiên cứu này là phân tích thực trạng đầu tư của CHLB Đức vào Việt Nam đưa ra những đánh giá về hạn chế và nguyên nhân hạn chế. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, bên cạnh những kết quả đã đạt được thì còn những tồn tại bắt nguồn từ: hệ thống quản lý hành chính còn mức độ tham nhũng cao; sự khác biệt về văn hóa; thị trường tài chính Việt Nam chưa phát triển; quy mô thị trường nhỏ so với một số nước châu Á khác; chất lượng hạ tầng giao thông thấp chi phí cao và ngành công nghiệp phụ trợ chưa phát triển. Từ đó, bài nghiên cứu đưa ra giải pháp và kiến nghị đề xuất Việt Nam cần phải cải thiện chất lượng để thu hút đầu tư FDI từ CHLB Đức.