TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

KINH TẾ THẾ GIỚI - KHU VỰC

1. NGUYỄN HỒNG THU

Một số xu hướng thương mại quốc tế trong thập niên 2020 - 2030

Tóm tắt: Thương mại toàn cầu đã sụt giảm mạnh mẽ trong quý cuối cùng của năm 2022 do chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của các cú sốc như: Xung đột Nga - Ukraine, giá cả hàng hóa tăng cao, chính sách tiền tệ thắt chặt, khủng hoảng khí hậu... Những rủi ro này sẽ vẫn tiếp tục đè nặng lên thương mại toàn cầu trong ngắn hạn. Điều này khiến cho triển vọng thương mại toàn cầu trở nên không chắc chắn, và mô hình tăng trưởng toàn cầu do thương mại dẫn dắt trước đây có thể phải thay đổi. Do đó thương mại quốc tế đến năm 2030 sẽ có những sự chuyển đổi để thích ứng theo các xu hướng sau: Tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu; Số hóa thương mại; Phát triển thương mại theo hướng bền vững; Tái toàn cầu hóa thương mại. Bài viết tập trung phân tích các xu hướng trên của thương mại quốc tế dựa trên phân tích thực trạng và triển vọng của nó, qua đó đưa ra một số hàm ý chính sách cho Việt Nam.

2. NGUYỄN PHÚC HẢI

Khả năng chống chịu của nền kinh tế Nga trước trừng phạt kinh tế: Góc nhìn từ cơ cấu thương mại

Tóm tắt: Bài viết đánh giá khả năng chống chịu của nền kinh tế Nga thông qua phân tích những biến đổi cơ cấu thương mại quốc tế của quốc gia này trong thế kỷ XXI. Kết quả nghiên cứu cho thấy tác động của trừng phạt kinh tế lên Nga thường đến trong ngắn hạn, và ở mức độ hạn chế. Những đặc điểm cơ bản của cấu trúc thương mại làm tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế Nga trước lệnh trừng phạt là: i) Giảm dần độ mở thương mại; ii) Đa dạng hóa thị trường xuất nhập khẩu; ii) Giảm dần sự phụ thuộc vào xuất khẩu năng lượng; iv) Giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu lương thực và nông sản.

3. VÕ THỊ MINH LỆ

Chính sách ứng phó với di cư khí hậu của Ấn Độ và bài học cho Việt Nam

Tóm tắt: Biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan đã dẫn đến sự gia tăng di cư do khí hậu ở Ấn Độ, quốc gia thuộc nhóm có tỷ lệ di cư nội địa cao nhất. Chính phủ Ấn Độ đã xây dựng và ban hành các chính sách nhằm hạn chế người dân di cư như tạo việc làm, nhà ở và phúc lợi nhằm xóa đói giảm nghèo ở nông thôn. Bài viết chỉ ra một số nội dung chủ yếu của chính sách như: Tạo thuận lợi và sinh kế đối với những nhóm di cư bắt buộc; Nâng cao năng lực cho người dân thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó còn tồn tại hạn chế là bỏ qua việc lồng ghép vấn đề di cư do biến đổi khí hậu vào các đạo luật, kế hoạch và các chính sách có liên quan. Kinh nghiệm của Ấn Đó có thể là những gợi ý hữu ích cho Việt Nam trong xây dựng chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu.

4. PHẠM MINH THÁI

Xây dựng và tính toán chỉ số tổng hợp: Kinh nghiệm quốc tế và gợi ý cho Việt Nam

Tóm tắt: Quản trị quốc gia và việc đưa ra các định hướng, đường lối, chính sách phù hợp với sự phát triển rất cần những căn cứ vững chắc cả từ lý luận và đo lường thực tiễn. Trong đó, lượng hóa và đo lường các kết quả thực thi chính sách là đặc biệt quan trọng để từ đó có thể so sánh sự thay đổi theo thời gian và không gian của sự phát triển. Do đó, việc xây dựng bộ chỉ số tổng hợp để đánh giá, so sánh và tổng hợp hiệu quả các chương trình, mục tiêu, chiến lược là một yêu cầu cấp bách hiện nay. Tham khảo một số chỉ số tổng hợp đã được xây dựng trên thế giới, bài viết đưa ra một số bài học kinh nghiệm trong việc áp dụng xây dựng các bộ chỉ số tổng hợp như cách chọn mẫu, cách chọn chỉ số thành phần, cách áp dụng trọng số để có được chỉ số tổng hợp phù hợp với thực tiền ở Việt Nam.

CHÍNH TRỊ - AN NINH QUỐC TẾ

5. HOÀNG THẾ ANH

Khuyến khích cán bộ làm việc, khắc phục tình trạng cán bộ nằm im ở Trung Quốc Nguyễn

Tóm tắt: Qua nghiên cứu tài liệu công khai trên các trang mạng của Đảng và Chính phủ Trung Quốc và một số bình luận bên ngoài Trung Quốc về hiện tượng nằm im trong cán bộ, đảng viên ở Trung Quốc cho thấy: Trong những năm gần đây, cùng với chỉnh đốn đảng, chống tham nhũng, bảo vệ an ninh quốc gia... Đảng Cộng sản Trung Quốc còn kêu gọi, khuyến khích cán bộ, đảng viên làm việc, khắc phục tình trạng nằm im. Trong đó có việc đưa ra các tiêu chí phát hiện hiện tượng nằm im, khuyên răn cán bộ, đảng viên không được nằm im, ban hành chính sách giải quyết khó khăn, cải thiện tiền lương, thu nhập của cán bộ, đảng viên; Thí điểm ban hành các quy định về việc bao dung với những việc làm sai và sửa sai; Hoàn thiện, sửa đổi các quy định của Đảng, tăng cường kỷ luật và phương thức lãnh đạo. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước đầu và hiện tượng cán bộ, đảng viên nằm im không dễ giải quyết bởi nhiều nguyên nhân, cả chủ quan và khách quan.

6. HỒNG BẮC

Lý giải xung đột Nga - Ukraine qua lăng kính chủ nghĩa hiện thực

Tóm tắt: Cách giải thích của chủ nghĩa hiện thực về xung đột Nga-Ukraine đang gây nhiều tranh cãi trong giới học thuật khoa học chính trị. Những phê phán về những cách giải thích này cho thấy tuy các nhánh khác nhau của chủ nghĩa hiện thực không đưa ra những lời giải thích hoàn hảo nhưng chủ nghĩa hiện thực có thể đưa ra các lý giải đa dạng về lý do tại sao Nga lại quyết định tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine. Bài viết phân tích quan điểm của chủ nghĩa hiện thực về xung đột Nga - Ukraine bao gồm quan điểm của chủ nghĩa hiện thực tấn công, chủ nghĩa hiện thực cổ điển và chủ nghĩa hiện thực tân cổ điển.

VIỆT NAM - CẢI CÁCH VÀ HỘI NHẬP

7. NGUYỄN HOÀI SƠN – NGUYỄN XUÂN THẮNG – HÀ DƯƠNG MINH

Tính kinh tế theo quy mô trong tiêu dùng điện của các hộ gia đình tại Việt Nam

Tóm tắt: Nghiên cứu kiểm định lại tính kinh tế theo quy mô trong tiêu dùng điện dưới điều kiện giá điện bậc thang với số liệu mảng được xây dựng từ Khảo sát mức sống dân cư (VHLSS) của ba năm 2014, 2016 và 2018. Sử dụng biến công cụ do McFadden, Puig và Kirschner (1977) phát triển đề đại diện cho giá bậc thang, nghiên cứu đã phân tách được tác động của giá bậc thang để ước tính được tính kinh tế theo quy mô trong tiêu dùng điện của các hộ gia đình tại Việt Nam giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018. Kết quả cho thấy, ngay cả dưới ảnh hưởng của giá bậc thang, các hộ gia đình vẫn có tính kinh tế theo quy mô trong tiêu dùng điện. Với mỗi thành viên tăng thêm, lượng điện tiêu thụ trên đầu người của mỗi hộ sẽ giảm đi 5,36 kWh/tháng, tương đương với lượng giảm 15%. Kết quả này có sai biệt không lớn với các kết quả đã được ước lượng tại các nước châu Á khác như Trung Quốc.

THÔNG TIN THAM KHẢO

Hội thảo: Các vấn đề toàn cầu và quản trị toàn cầu sau Chiến tranh Lạnh