TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ VIỆN QUỐC TẾ

1. Thư ngỏ - Nhân dịp Kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập Viện Kinh tế và Chính trị thế giới

2. Tạp chí Những vấn đề Kinh tế và Chính trị thế giới 34 năm hoạt động và phát triển

3. PHẠM TIẾN

Khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong bối cảnh thế giới mới

Tóm tắt: Bài viết phản ánh tình trạng nóng bỏng hiện nay trong quan hệ quốc tế do sự cọ sát chiến lược giữa các trung tâm quyền lực của thể giới mà cuộc chiến tại Ukraine chỉ là biểu hiện của sự bế tắc về mặt ngoại giao trong mâu thuẫn Đông - Tây dẫn đến làm phân mảnh các mối liên kết quốc tế trên toàn cầu mà Ản Độ Dương - Thái Bình Dương là khu vực bao hàm đầy đủ những mâu thuẫn hiện nay giữa các trung tâm quyền lực lớn này. ASEAN với quan điểm AOIP của mình liệu có giữ được vị thế trung lập để vẫn đứng vững với tư cách là một người điều phối và kết nối các mối quan hệ khu vực và liên khu vực hay không là điêu cân được xem xét đến, nhất là khi ASEAN đã từng bị áp lực của cương quốc dẫn đến không ra được tuyên bố chung trong một vài cuộc họp cấp cao của Hiệp hội. Tất cả sẽ là những nội dung mà tác giả mong muốn truyền tải trong bài viết này.

4. VÕ HẢI MINH – BÙI NGỌC SƠN

Khung khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và khả năng tác động đối với ASEAN

Tóm tắt: Bài viết trả lời cho những câu hỏi như: Thực chất IPEF là gì? Nó sẽ tác động đến ASEAN như thế nào? Những thách thức và triển vọng của nó sẽ ra sao và/hay để thành công thì nó cần có những điều kiện gì? Những điểm kết luận cơ bản của bài viết bao gồm: i) IPEF là cấu phần kinh tế của chiến lược tổng thể Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ, ii) Đó là một kiểu hợp tác mới không phải là FTA truyền thống, iii) Tuy nhiên, IPEF có nhiều tác động tích cực đối với ASEAN, và iv) Thách thức lớn nhất là quyết tâm của Mỹ và sự cung cấp đầy đủ sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật cho các đối tác thuộc ASEAN.

5. NGUYỄN TRẦN MINH TRÍ

Khung khổ IPEF: Tiến trình đàm phán và kỳ vọng của các quốc gia thành viên

Tóm tắt: Sau khi được khởi xướng từ tháng 10/2021, Khung khổ Kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vì sự thịnh vượng (IPEF) đã được Mỹ chính thức khởi động tại Tokyo vào tháng 5/2022. IPEF không phải là một Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) và có bốn trụ cột chính: Thương mại; Chuỗi cung ứng; Kinh tế sạch; và Kinh tế công bằng. Đây là sáng kiến được kì vọng giúp Mỹ có cơ hội giành lại ảnh hưởng tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đồng thời là một cơ hội giúp thúc đẩy các thay đổi về chính sách hợp tác kinh tế và hỗ trợ thương mại tại một trong những khu vực có tầm quan trọng chiến lược ngày càng tăng mà Việt Nam là một thành viên quan trọng

6. NGUYỄN LÊ THY THƯƠNG

Ấn Độ tham gia vào IPEF và gợi ý cho Việt Nam

Tóm tắt: Bài viết phân tích sự lựa chọn của Ấn Độ khi nước này tham gia vào IPEF thông qua các khía cạnh: i) Động cơ thúc đẩy Ẩn Độ lựa chọn tham gia IPBP; ii) Những nhân tố cản trở khiến nước này không tham gia vào trụ cột thương mại của IPEF. Kết quả phân tích cho thấy: IPEF sẽ đem đến những cơ hội lớn cho nước này để khắc phục sự gián đoạn của chuỗi cung ứng, tham gia đàm phán về các vấn đề cốt yêu như năng lượng sạch, chống tham nhũng.... Do IPEF không phải là một hiệp định thương mại nên những kỳ vọng vào việc tự do hóa thị trường và tiếp cận thị trường Mỹ của Ấn Độ sẽ chưa được đáp ứng; Những điểm yếu về năng lực quản trị và trình độ phát triển cũng sẽ đem lại nhiều thách thức cho Ấn Độ khi nước này trở thành một phần của IPEF. Từ bài học kinh nghiệm của Ấn Độ, bài viết cũng đưa ra một vài đề xuất cho Việt Nam khi bắt đầu cuộc hành trình của mình trong IPEF.

7. PHẠM THÁI QUỐC

Cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung Quốc và tác động đối với ASEAN

Tóm tắt: Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đã có sự thay đổi lớn trong hơn hai thập kỷ qua. Trong thập niên đầu của thế kỷ XXI, hợp tác là nổi trội trong quan hệ giữa hai nước. Sang thập niên thứ hai của thế kỷ này, đặc biệt là từ năm 2018, cạnh tranh trở thành xu hướng nổi bật trong quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ, trong đó rõ rệt nhất là cạnh tranh công nghệ. Bài viết xem xét, phân tích thực trạng của cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ và Trung Quốc liên quan đến trí tuệ nhân tạo, mạng 5G, chất bán dẫn, khoa học thông tin lượng tử và công nghệ sinh học.

8. PHÍ VĨNH TƯỜNG – ĐỒNG VĂN CHUNG

Cạnh tranh Mỹ - Trung Quốc trong ngành công nghiệp bán dẫn

Tóm tắt: Ngành công nghiệp bán dẫn được xem là xương sống của nền kinh tế hiện đại. Đảm bảo chuỗi cung ứng ngành bán dẫn trở thành một trong các nhiệm vụ quan trọng đối với mỗi quốc gia. Tình trạng này là một hệ quả tất yếu của quá trình phát triển, xuất phát từ cả hai nhân tố khách quan và chủ quan. Quá trình này còn tiếp diễn và ở một khía cạnh nào đó được dự báo sẽ căng thẳng và gai góc hơn rất nhiều. Có thể thấy rằng cuộc cạnh tranh này đã, đang và sẽ tác động rất lớn đến ngành bán dẫn toàn cầu và toàn bộ các nền kinh tế trên thế giới. Cả Mỹ và Trung Quốc được tin là cần có những bước đi thận trọng nhằm tránh những xung đột trực diện dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng.

9. TRẦN THỊ DUYÊN – TRẦN QUANG MINH

Ngành công nghiệp bán dẫn Đài Loan trong chuỗi giá trị toàn cầu

Tóm tắt: Nhận thức được chất bán dẫn trở thành nguyên liệu không thể thiểu cho nhiều thiết bị điện tử, hạ tầng xã hội và hỗ trợ tích cực cho cuộc sống thường nhật của con người, nhiều năm qua Đài Loan (Trung Quốc) đã làm chủ công nghệ bán dẫn và thương mại hóa nguồn lợi từ ngành công nghiệp siêu lợi nhuận này. Công nghệ bán dẫn cũng đang trở thành tâm điểm trong cuộc cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung Quốc. Trên cơ sở làm rõ bối cảnh phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của Đài Loan, bài viết phân tích năng lực công nghệ sản xuất chip bán dẫn, vị trí của ngành công nghiệp bán dẫn Đài Loan trong chuỗi giá trị toàn cầu và vai trò của nó trong cạnh tranh chiến lược công nghệ Mỹ - Trung Quốc.